Tα γλυπτά της Αθήνας: Καπετάν Παυλής Γυπάρης - Captain Pavlos Gyparis.

 Tα γλυπτά της Αθήνας: Καπετάν Παυλής Γυπάρης - Captain Pavlos Gyparis.

Του Πάνου Αυγουστή*

Τίτλος έργου: Καπετάν Παυλής Γύπαρης

Θέση: Πλ. Γύπαρη, Πολύγωνο

Έτος Κατασκευής: Αχρονολόγητο

Υλικό Κατασκευής: Ορείχαλκος

Καλλιτέχνης: Μιχάλης Παπαδάκης

Το γλυπτό εδράζεται σε βαθμιδωτό βάθρο που φέρει πολλές επιγραφές σε όλες τις πλευρές, με αποφθέγματα και πληροφορίες για τη δράση του Γύπαρη. Εν προκειμένω στην πρόσοψη αναγράφεται: «ΚΑΠΕΤΑΝ ΠΑΥΛΗΣ ΓΥΠΑΡΗΣ 1880-1966 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΣ ΑΡΧΗΓΟΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ 1903-1908 ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ 1912 ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ 1912 ΕΛΛΗΝΟΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ 1913 ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΗΠΕΙΡΟ 1914 Ι΄ ΕΛΛΗΝΟΚΡΗΤΙΚΗΣ ΛΕΓΕΩΝΑΣ 800 ΑΝΔΡΩΝ ΣΤΟ ΓΑΛΛΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ 1915 ΑΡΧΗΓΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΛΕΥΘ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 1918 Ι΄ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 1941 ΦΡΟΥΡΑΡΧΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΪΡΟΥ 1942-1943 ΑΡΧΗΓΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΑΡΤΙΚΗΣ ΤΑΞΙΑΡΧΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ 1944 ΦΡΟΥΡΑΡΧΟΣ ΧΑΝΙΩΝ 1945 ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ 1946 ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ». Στην κατώτερη βαθμίδα του βάθρου, σε ένθετη μαρμάρινη πλάκα, αναγράφεται: «Δαπάναις ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΚΡΗΤΩΝ Ε.ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΜΕ ΛΑΪΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 1993». Στην αριστερή πλευρά της βάσης: «ΑΠΟ ΟΣΟΥΣ ΓΝΩΡΙΖΩ Ο ΠΑΥΛΗΣ ΓΥΠΑΡΗΣ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΠΙΟ ΠΛΟΥΣΙΑ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΕΤΩΠΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΤΣΙΓΑΝΤΕΣ». Στη δεξιά πλευρά της βάσης: «ΕΑΝ Ο ΓΥΠΑΡΗΣ ΕΖΟΥΣΕ ΕΙΣ ΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΑΣΦΑΛΩΣ ΘΑ ΙΔΡΥΕ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΔΙΟΤΙ ΒΕΒΑΙΩΣ ΕΙΧΕ ΤΟΣΗ ΔΥΝΑΜΗ ΕΛΕΥΘ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ». Η πλατεία όπου βρίσκεται η προτομή φέρει τιμητικά το όνομα του Γυπάρη, που έδρασε επί μιαν 50ετία στην πρώτη γραμμή των αγώνων του έθνους, εντός και εκτός Ελλάδας και προσέτι δημιουργού και μεγάλου ευεργέτη της συνοικίας.

Ο Μιχάλης Παπαδάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1944. Σε ηλικία 12 ετών, με την προτροπή του Μ. Τόμπρου, μετέχει ως ακροατής στο εργαστήριό του και σε ηλικία 14 ετών δίνει εξετάσεις ως εξαιρετικό ταλέντο στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών το 1958, από την οποία αποφοιτά το 1962. Στις εξετάσεις του 1961 διακρίνεται με έπαινο σε όλα τα διαγωνίσματα. Το 1959 έως το 1964 εργάζεται περιοδικά στην αναστήλωση αρχαιοτήτων στην Ολυμπία, στη Δήλο και στην Εφορία Κυκλάδων. Το 1967 κάνει μεταπτυχιακά εργαστήρια στην ECOLE NATIONAL SUPERIEURE DES BEAUX ARTS στο Παρίσι. Το 1968 μεταπτυχιακά εργαστήρια του SIR JOHN CASS ART COLLEGE Λονδίνο. Το 1988 γίνεται μέλος της Επιτροπής Κατάταξης και Κρίσης του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (ΕΕΤΕ). Έχει πλούσια διεθνή δραστηριότητα και έχει λάβει μέρος σε πανελλήνιες εκθέσεις. Έργα του βρίσκονται σε δημόσιους χώρους και ιδιωτικές συλλογές.

Ο Παύλος Γύπαρης (1882-1966) υπήρξε στρατιωτική προσωπικότητα της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Συμμετείχε σε πολλές ένοπλες συγκρούσεις του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα όπως στον Μακεδονικό Αγώνα, Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, Α΄ Παγκόσμιο και Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια του Εθνικού Διχασμού, δημιούργησε και καθοδήγησε τα «Δημοκρατικά Τάγματα Ασφαλείας», ως απάντηση στους «Επίστρατους» του Ιωάννη Μεταξά.Μετά την απελευθέρωση της χώρας διορίστηκε φρούραρχος στα Χανιά (1944) όπου και ηγήθηκε του αντικομμουνιστικού αγώνα κατά του τοπικού ΕΛΑΣ και στη συνέχεια πολιτεύτηκε με το κόμμα του Σοφοκλή Βενιζέλου, με το οποίο και εκλέχτηκε βουλευτής Χανίων, λαμβάνοντας παράλληλα μέρος και στον Εμφύλιο.Κατά τα τελευταία έτη της ζωής του συνέγραψε σειρά έργων σχετικά με τα προσωπικά του βιώματα και τις απόψεις του για τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα που έζησε. Μια περιοχή του Πολυγώνου στην Αθήνα φέρει την ονομασία "Γυπαρέικα". Επίσης στα Χανιά και στο Ηράκλειο Κρήτης υπάρχουν οδοί προς τιμήν του. Πηγή: athenssculptures.com

*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

www.politikanet.gr