Τα γλυπτά της Αθήνας: Γιαννούλης Χαλεπάς - Yannoulis Chalepas.

 Τα γλυπτά της Αθήνας: Γιαννούλης Χαλεπάς - Yannoulis Chalepas.

Του Πάνου Αυγουστή*

Τίτλος έργου: Προτομή Γιαννούλη Χαλεπά

Θέση: Πλατεία Παπαλουκά, Κυπριάδου

Έτος Κατασκευής: 1972

Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο

Καλλιτέχνης: Λουκία Γεωργαντή

Πρόκειται για προτομή του γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά, που κρατά στο χέρι του εργαλείο μαρμαρογλυπτικής. Ο γλύπτης αποδίδεται σε προτομή και μπούστο. Η μορφή καταλήγει σε διαφορετικά επεξεργασμένο όγκο μαρμάρου (χοντρολαξευμένο με βελόνι), για να υπογραμμίσει τη μοναδική σχέση του Χαλεπά με το μάρμαρο. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου προδίδουν τη σεμνότητα της μορφής, ενώ διακρίνει κανείς πικρία και κούραση στο βλέμμα. Στην αριστερή πλευρά της προτομής βρίσκεται η υπογραφή της γλύπτριας: «ΛΟΥΚΙΑ ΓΕΩΡΓΑΝΤΗ 1972». Στην πρόσοψη της βάσης η ανάγλυφη επιγραφή: «ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ». Στην αριστερή πλευρά του βάθρου, χαμηλά, η επιγραφή: «Ο ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΕΣΤΗΣΕΝ 1972». Στην ομώνυμη πλατεία ήταν και το σπίτι του ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά, σε σχέδια του Δημήτρη Πικιώνη, κατεδαφισμένο σήμερα.

Η Λουκία Γεωργαντή (Αθήνα 1919 – Αθήνα 2001) ήταν Ελληνίδα γλύπτρια, ζωγράφος και διακοσμήτρια. Ήταν κόρη του γλύπτη Νικόλαου Γεωργαντή (1883 – 1947). Κατά τα έτη 1935 – 1946 πήρε μαθήματα γλυπτικής από τον πατέρα της και στη συνέχεια σπούδασε στη Σχολή των Τεχνών (Scuola dei Arti) της Φλωρεντίας.Η Γεωργαντή ασχολήθηκε και με τη δημιουργία των Μουσείων Ομοιωμάτων του Δήμου Αθηναίων και του Θεατρικού Μουσείου της Αθήνας. Ήταν φανατική συλλέκτρια πήλινων ομοιωμάτων σημαντικών προσωπικοτήτων της Ελλάδας. Για το λόγο αυτό, είχε επονομαστεί «Μαντάμ Τισό» της ελληνικής γλυπτικής (Εφημ. Ελευθεροτυπία, 30. 7. 2002). Είχε μετατρέψει την ιδιωτική κατοικία της επί των οδών Αναπαύσεως 20 και Τιμολέοντος 2 στη συνοικία του Μετς στην Αθήνα σε μουσείο. Εκεί στεγάζεται σήμερα το Μουσείο Γλυπτών και Ομοιωμάτων «ΛΟΥΚΙΑ ΓΕΩΡΓΑΝΤΗ», το οποίο ίδρυσε η Γεωργαντή το 1992 και το δώρησε το 2000 στο Δήμο Αθηναίων. Είχε εκθέσει κατά καιρούς τα έργα της σε ατομικές εκθέσεις στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τον Πειραιά. Είχε λάβει επίσης μέρος σε ομαδικές παρουσιάσεις των έργων της στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η Γεωργαντή επικεντρώθηκε κυρίως με ανθρωπομορφική αντίληψη στη δημιουργία προτομών προσωπικοτήτων από το χώρο των γραμμάτων και της τέχνης, αλλά και άλλων μορφών της ελληνικής κοινωνίας. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται προτομές και ανδριάντες που έχουν τοποθετηθεί σε δημόσιους χώρους της Αθήνας.

Ο Γιαννούλης Χαλεπάς (Πύργος Τήνου, 14 Αυγούστου 1851 – Αθήνα, 15 Σεπτεμβρίου 1938) είναι ο πιο διακεκριμένος γλύπτης της νεότερης Ελλάδας, με μυθιστορηματική ζωή ανάμεσα στην τρέλα και τον θρίαμβο.Ο Χαλεπάς ήταν και παραμένει μια κορυφαία μορφή στην νεότερη ελληνική Τέχνη. Τα έργα του — εκ των οποίων περισώθηκαν περίπου 150 — είναι κλασικά στην σύλληψή τους. Ωστόσο, κατά τον Στάντη Ρ. Αποστολίδη, η γεωμετρικότητα αυτών των έργων προϊδεάζει νεοτερικές τάσεις.Εκείνο πάντως που μπορεί να εκτιμήσει και ο πιο ανίδεος παρατηρητής των γλυπτών του Χαλεπά είναι η εκφραστικότητα των προσώπων και των σωμάτων — είτε πρόκειται για έναν Σάτυρο που παίζει με τον Έρωτα (1877, Εθνική Γλυπτοθήκη, Αθήνα), είτε για την Μήδεια με τα παιδιά της, είτε πρόκειται για την νεαρή Κοιμωμένη για τον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Την Κοιμωμένη του που ξεκίνησε να φιλοτεχνεί το 1877, την μετέφεραν από το πήλινο πρόπλασμα αργότερα με το γλύφανό τους στο μάρμαρο οι μαρμαρογλύπτες Χαμηλός και Αλεξάκης. Πηγή: athenssculptures.com

*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

www.politikanet.eu