Tα γλυπτά της Αθήνας: Θεόδωρος Κολοκοτρώνης - Theodoros Kolokotronis (2).

 Tα γλυπτά της Αθήνας: Θεόδωρος Κολοκοτρώνης - Theodoros Kolokotronis (2).

Του Πάνου Αυγουστή*

Τίτλος έργου: Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Θέση: Πεδίον του Άρεως, Λεωφόρος Ηρώων

Έτος Κατασκευής: 1936

Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο

Καλλιτέχνης: Ιωάννης Βούλγαρης

Η προτομή απεικονίζει τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Αριστερά της προτομής αναγράφεται: «Ι. ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1936». Στην πρόσοψη του βάθρου βρίσκεται η επιγραφή: «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ 1770-1843». Ο Κολοκοτρώνης αποδίδεται σε ώριμη ηλικία με βλέμμα αυστηρό και άγριο και με μουστάκι. Είναι μια από τις λίγες απεικονίσεις του χωρίς το χαρακτηριστικό κράνος με τον σταυρό. Φορά το κλασικό τουρμπάνι και γιλέκο. Πρόκειται για ένα εκ των αγαλμάτων που «κοσμούν» τη «Λεωφόρο των Ηρώων» στο Πεδίον του Άρεως. Συγκεκριμένα, είναι γνωστό ότι από το 1918 ξεκίνησαν ενέργειες για την ανέγερση Πανελλήνιου Ηρώου στο Πεδίο του Άρεως. Τη δαπάνη θ’ αναλάμβανε η τότε κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός (με έρανο). Το μεγαλόπνοο όμως σχέδιο περιορίστηκε απλά στη δημιουργία μιας «λεωφόρου» από ήρωες. Γι’ αυτό, ο τότε αρμόδιος υπουργός απευθύνθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών ώστε η τελευταία ν’ αναθέσει στους καλύτερους Έλληνες γλύπτες τη φιλοτέχνηση μαρμάρινων προτομών, σε ακαδημαϊκό, ρεαλιστικό ιδίωμα. Στις 25 Μάρτη 1937 έγιναν τ’ αποκαλυπτήρια προτομών σε σχηματοποιημένες βάσεις των 2 μέτρων που στην πρόσοψή τους γράφεται το όνομα, η ημερομηνία γέννησης και θανάτου του ήρωα.

Δημιουργός της προτομής ήταν ο Ιωάννης Βούλγαρης (1884-1960) με καταγωγή από την Τήνο. Το νησί προσέφερε άφθονη και καλή πρώτη ύλη, μάρμαρο, πέτρα και ερεθίσματα. Τηνιακοί μάστορες κατέληξαν να γίνουν σπουδαίοι λαϊκοί τεχνίτες που δημιούργησαν μια μοναδική λαϊκή τεχνοτροπία που εξακολουθεί να είναι ζωντανή. Το εν λόγω νησί έγινε το νησί των καλλιτεχνών, όπου μεγαλούργησαν οι σημαντικότεροι Έλληνες μαρμαρογλύπτες αλλά και ζωγράφοι όπως: Δ. Φιλλιπότης, Γ. Βούλγαρης, Λ. Σώχος, Γιαννούλης Χαλεπάς, ο Νικηφόρος Λύτρας και ο Νικόλας Γύζης.

Ο Κολοκοτρώνης είναι ίσως πιο εμβληματική φυσιογνωμία του Αγώνα. Το όνομά του συνδέθηκε με τις σπουδαιότερες μάχες στην Πελοπόννησο. Γεννήθηκε στο Ραμαβούνι Μεσσηνίας το 1770.Η δράση του άρχισε το 1805 και πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του ρωσικού στόλου κατά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο. Αργότερα όμως, υπηρέτησε στο ελληνικό στρατιωτικό σώμα που οργάνωσαν οι Άγγλοι και έγινε ταγματάρχης. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Η στρατιωτική ιδιοφυία του δεν άργησε να φανεί. Η παράδοση της Καλαμάτας, η άλωση της Τριπολιτσάς και πλήθος άλλων νικών εδραίωσαν το κύρος του. Η άφιξη του Δ. Υψηλάντη όμως -που προσπάθησε να οργανώσει πολιτικά τον Αγώνα- προκάλεσε τη ρήξη των προκρίτων και των στρατιωτικών. Ο Κολοκοτρώνης ήταν διαλλακτικός και ο Αγώνας διεσώθη και λόγω της αλήστου μνήμης νίκης του επί της στρατιάς του Δράμαλη στις 26 Ιουλίου του 1822. Το εμφυλιακό κλίμα, ωστόσο, σοβούσε στο εσωτερικό του νεοσύστατου έθνους και θύμα του υπήρξε ο ίδιος «Γέρος του Μοριά», όπως τον αποκαλούσαν. Στις ένοπλες συγκρούσεις συνελήφθη και ο ίδιος και ο γιός του ο Πάνος. Του δόθηκε όμως αμνηστία όταν ο Ιμπραήμ αποβιβάστηκε στην Πελοπόννησο για να καταπνίξει την Επανάσταση. Μαζί με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη προσπάθησαν ν’ ανακόψουν την ανακατάληψη της Πελοποννήσου από τους Τούρκους και να εμψυχώσουν τον πληθυσμό. Ο Κολοκοτρώνης υποστήριξε με θέρμη τον Καποδίστρια και τον Όθωνα. Ωστόσο, διαφώνησε με τα μέτρα της Αντιβασιλείας και γι’ αυτό εκδιώχθηκε και δικάστηκε με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. Καταδικάστηκε σε θάνατο αλλά με την ενηλικίωση του Όθωνα του δόθηκε χάρη, ονομάστηκε στρατηγός και σύμβουλος της Επικρατείας. Πέθανε στην Αθήνα το 1843. Πηγή: athenssculptures.com

*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

www.politikanet.gr