Tα γλυπτά της Αθήνας: Αθανάσιος Διάκος – Athanassios Diakos.

Tα γλυπτά της Αθήνας: Αθανάσιος Διάκος – Athanassios Diakos.

Του Πάνου Αυγουστή*

Τίτλος έργου: Αθανάσιος Διάκος

Θέση: Πεδίον του Άρεως, Λεωφόρος Ηρώων

Έτος Κατασκευής: 1937

Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο

Καλλιτέχνης: Πέτρος Ρούμπος

Η προτομή απεικονίζει τον αγωνιστή-μάρτυρα της Επανάστασης, Αθανάσιο Διάκο. Ο Διάκος απεικονίζεται με μουστάκι και μακριά μαλλιά. Ο δημιουργός κατάφερε ν’ αποτυπώσει και την ομορφιά του ήρωα η οποία απ’ ό,τι λεγόταν ήταν παροιμιώδης. Στην προτομή δεν υπάρχει υπογραφή του καλλιτέχνη αλλά στην πρόσοψη αναγράφεται: «ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ 1786-1821». Πρόκειται για ένα εκ των αγαλμάτων που «κοσμούν» τη «Λεωφόρο των Ηρώων» στο Πεδίον του Άρεως. Συγκεκριμένα, είναι γνωστό ότι από το 1918 ξεκίνησαν ενέργειες για την ανέγερση Πανελλήνιου Ηρώου στο Πεδίο του Άρεως. Τη δαπάνη θ’ αναλάμβανε η τότε κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός (με έρανο)! Το μεγαλόπνοο όμως σχέδιο περιορίστηκε απλά στη δημιουργία μιας «λεωφόρου» από ήρωες. Γι’ αυτό, ο τότε αρμόδιος υπουργός απευθύνθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών ώστε η τελευταία ν’ αναθέσει στους καλύτερους Έλληνες γλύπτες τη φιλοτέχνηση μαρμάρινων προτομών, σε ακαδημαϊκό, ρεαλιστικό ιδίωμα. Στις 25 Μάρτη 1937 έγιναν τ’ αποκαλυπτήρια προτομών σε σχηματοποιημένες βάσεις των 2 μέτρων που στην πρόσοψή τους γράφεται το όνομα, η ημερομηνία γέννησης και θανάτου του ήρωα.

Δημιουργός της προτομής ήταν ο Πέτρος Ρούμπος. Γεννήθηκε στο Γεωργίτσι της Σπάρτης το 1873 και πέθανε στην Αθήνα το 1941. Σπούδασε γλυπτική και ζωγραφική. Έζησε στην Αθήνα. Είχε δασκάλους τον Λύτρα και τον Βρούτο. Φιλοτέχνησε προσωπογραφίες, προτομές αλλά και ταφικά μνημεία. Παράλληλα έφτιαξε και ηρώα στη Σπάρτη και στη Χίο.

Ο Αθανάσιος Διάκος γεννήθηκε – μάλλον – το 1786 στη Μουσουνίτσα της Παρνασσίδας και προοριζόταν για κληρικός. Σύμφωνα με μια εκδοχή, το πραγματικό του όνομα ήταν Αθανάσιος Μασσαβέτας. Σε νεαρή ηλικία μόνασε ως δόκιμος και μετά έγινε διάκος -εξ ου και το προσωνύμιο-. Πριν την Επανάσταση υπηρέτησε τον Αλή Πασά και γνωρίστηκε με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο. Το 1818 μυήθηκαν και οι δύο στη Φιλική Εταιρεία. Το 1821 ύψωσε το λάβαρο της Επανάστασης στη Λιβαδειά και απάλλαξε την Ανατολική Στερεά από τους Τούρκους. Στη γέφυρα της Αλαμάνας, τον Απρίλη του 1821 προσπάθησε ν’ ανακόψει την προέλαση του Ομέρ Βρυώνη προς την Πελοπόννησο. Μετά από πολύωρη μάχη, στην οποία τραυματίστηκε, αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους. Ο Ομέρ Βρυώνης του πρότεινε να τον κάνει ανώτατο αξιωματικό αλλά αυτός αρνήθηκε με τη γνωστή φράση: «Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θε να πεθάνω". Έτσι ο Διάκος γνώρισε μαρτυρικό θάνατο με τη μέθοδο του ανασκολοπισμού τον οποίο υπέμεινε με θάρρος. Μόνο ένα παράπονο διέφυγε από τα χείλη του: «Για δες καιρό που διάλεξε ο χάρος να με πάρει, τώρα που ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γης χορτάρι». Πηγή: athenssculptures.com

*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

www.politikanet.gr