Όταν διοικούσαν οι ευνούχοι …

  Όταν διοικούσαν οι ευνούχοι …

Γράφει ο  Πάνος Ν. Αβραμόπουλος

Αν ρατσιστικές ήταν οι επιλογές της ιστορίας για την κατανομή των εξουσιαστικών τιμαρίων, με τους άνδρες να έχουν την πρωτοκαθεδρία στην διοίκηση των ανθρώπινων κοινωνιών και τις γυναίκες να περιορίζονται στους γυναικωνίτες, δεν έλειψαν και οι διαφορετικές επιλογές της. Για μακρό χρονικό διάστημα οι ευνούχοι ήταν οι κεντρικές πυλώνες της εξουσίας και οδηγούσαν στους υπόγειους διαδρόμους της. Όπως μας καταμαρτυρούν τα ιστορικά κείμενα χιλιάδες από ευνούχους είχαν κατακλύσει τους ναούς της Ιστάρ στη Βαβυλώνα, ενώ αμέτρητοι από αυτούς υπηρετούσαν τους κινέζους αυτοκράτορες στην απαγορευμένη πόλη. Πολλοί επίσης ήταν οι ευνούχοι στο ιερό της Εφέσιας Αρτέμιδος οι οποίοι κατά Στράβωνα ονομάζονταν μεγάβυζοι. Ο ευνουχισμός αποτελούσε εξάλλου και ένα ισχυρό όπλο ανέλιξης στα αξιώματα της περίλαμπρης άλλοτε ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Το γεγονός αυτό δημιουργούσε από την μια αυτονόητες κοινωνικές παρενέργειες, ενώ από την άλλη εξασθένιζε δίκην λειψανδρίας τις ρωμαϊκές λεγεώνες. Ο Μέγας Κωνσταντίνος και ο Αδριανός για να καταστείλουν το φαινόμενο, έλαβαν και νομοθετική μέριμνα κατά του ευνουχισμού. Οι ευνούχοι στη Ρώμη χωρίζονταν σε τρείς κατηγορίες. Στους «θλιψίες» των οποίων τα γεννητικά όργανα είχαν συνθλιβεί, στους «εκτομίες» των οποίων τα γεννητικά όργανα είχαν αφαιρεθεί και στους «σπάνδωνες» των οποίων τα όργανα είχαν  περιέλθει σε αχρηστία. Όμως  εκεί που οι ευνούχοι γνώρισαν μεγάλη δόξα και μεγαλείο ήταν το Βυζάντιο, αφού και άλλες παράμετροι κατέτειναν στο να ευνοείται η ανέλιξη και παρουσία τους στα ανώτερα διοικητικά αξιώματα. Κατά τους νόμους της βυζαντινής αυτοκρατορίας απαγορεύονταν να ανέβει κανείς στον θρόνο αν είχε υποστεί αφαίρεση των οργάνων του. Δοθέντος λοιπόν ότι οι ίντριγκες και δολοπλοκίες ήταν στην ημερήσια διάταξη στη ζωή των βυζαντινών αυτοκρατόρων, οι αυτοκράτορες επέλεγαν για στελέχη και συμβούλους τους ευνούχους, που εκ των πραγμάτων δεν είχαν λόγο να τους επιβουλευτούν. Η ισχύς τους στα αξιώματα του Ιερού Παλατίου ήταν ανείπωτη. Στελέχωναν όλη την «αυλή» του αυτοκράτορα και επικαθόριζαν τις κινήσεις του. Ενδεικτική είναι και η παρουσία τους παρακάτω : Οι «κοινωνίτες» (είχαν την μέριμνα του αυτοκράτορα στον ύπνο του), ο «πρωτοβεστιάριος» (αρμόδιος για τα ρούχα του αυτοκράτορα),  ο «πραιπόζιτος» και οι «κουβικουλάριοι» (είχαν την μέριμνα του βασιλικού δωματίου),  ο «καστρήσιος» (αρμόδιος για το φαγητό του αυτοκράτορα), ο «μαγναύρας» (είχε τη μέριμνα για το φωτισμό και τα σκεύη του παλατίου), και ο «παπίας» (αρμόδιος για την υποδοχή στο παλάτι) ήταν όλοι τους ευνούχοι.  Όμως και στα ύπατα αξιώματα η παρουσία τους ήταν πάλι συντριπτική. Ο πρωθυπουργός Χρυσάφιος επι Θεοδοσίου του Β’, ο πρωθυπουργός Ευσέβιος επι Κώνσταντος του Β’, ο πρωθυπουργός Επίτροπος επι Αρκάδιου του Α΄ αλλά και οι πρωθυπουργοί Αέτιος και Σταυράκιος επι Ειρήνης της Αθηναίας ήταν όλοι τους ευνούχοι. Απίστευτη ισχύς για μια κάστα ανθρώπων !!! Το σκηνικό όμως θα αλλάξει με την άλωση της Βασιλεύουσας από τους Οθωμανούς. Το ιερό τους Κοράνιο όριζε σαφώς, ότι απαγορεύονταν η αφαίρεση των οργάνων από τους μουσουλμάνους. Έτσι κατέφευγαν στην εισαγωγή ευνούχων από την Ασία και τα δουλεμπόρια της Αφρικής. 

Ήκμασε τότε το θλιβερό φαινόμενο να απαγάγουν μικρά παιδιά στην Αφρική και να τους αφαιρούν – για να είναι πρόσφορα προς πώληση – τα γεννητικά όργανα με οικτρό και απάνθρωπο τρόπο. Άλλοτε με αιχμηρές πέτρες και άλλοτε με σκουριασμένα ξυράφια που επέφεραν και το θάνατο. Όσα τραγικά θύματα αυτού του μαρτυρίου επιβίωναν, πωλούνταν σε υψηλές τιμές ως ευνούχοι. Εξαιρετικές τιμές σήκωναν τα ευνουχισμένα αγόρια του Καυκάσου, που δεν πάχαιναν και με το όμορφο δέρμα τους οι Τούρκοι τα ήθελαν πρός σεξουαλική τους ικανοποίηση. Όμως μεγάλες τιμές στα δουλεμπόρια σήκωναν και οι θηριώδεις ευνούχοι της Αφρικής, που ήταν ιδεώδεις φύλακες στα χαρέμια. Αλλά και στην προηγμένη πολιτισμικά έναντι των άλλων λαών Ευρώπη, δεν έλειψε το φαινόμενο. Μέχρι και το λυκαυγές του 19-ου αιώνα ευνούχιζαν μικρά αγόρια που είχαν ωραία φωνή για να παραμένει νεανική και να τα χρησιμοποιούν στις υψηλής περιωπής χορωδίες των παπών και των καρδιναλίων. Λέγεται ότι ο ονομαστός τραγουδιστής όπερας της Ιταλίας του 18-ου αιώνα Φαρινέλλι, ήταν ευνούχος. Άνθρωπος που απέκτησε μεγάλη οικονομική επιφάνεια και αναγνώριση στην πατρίδα του, αλλά με έντονα έκδηλα τα απεχθή στοιχεία της οίησης και της αλαζονείας. Είχε δημιουργήσει ένα περίλαμπρο παλάτι και στην είσοδό του με αυταρέσκεια είχε τοποθετήσει την επιγραφή «Πέτυχα όσα και ο Απολλώνιος», αναφερόμενος στον πρωθύστερό του, μεγάλο τραγουδιστή όπερας. Όμως ένας ιταλός πολίτης για να χλευαστεί την αμετροέπειά του Φαρινέλλι, έγραψε κάτω από την επιγραφή του «Αυτός με, εσυ χωρίς» !!!. Από το Βυζάντιο, την Ασία, την Αφρική, μέχρι την Ευρώπη, η ιστορία επεφύλασσε για τους ευνούχους μεγάλα ηθικά προνόμια. Τι περίεργες που είναι οι βουλές της …

*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr