Λαυρέντης Διανέλλος Ο στοργικός «πατέρας» του κινηματογράφου μας, που έσκιζε τις καρδιές μας !

Λαυρέντης Διανέλλος

Ο στοργικός «πατέρας» του κινηματογράφου μας, που έσκιζε τις καρδιές μας !

Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος

Η μεγάλη αγάπη της ζωής του υπήρξαν τα τραίνα, τα οποία στην μεσοπολεμική και μεταπολεμική Ελλάδα συμβόλιζαν την εγγύτητα των ανθρώπινων σχέσεων, αλλά και την απεραντοσύνη του ατελείωτου φυσικού ελληνικού τοπίου. Με αυτή την μοναδική αίσθηση ελευθερίας που πάντα τα συνοδεύουν, αλλά και την ασύγγνωστη ομορφιά τους, σαν μέσο μεταφοράς. Για τούτο και όταν καταξιώθηκε στα μεγάλα μονοπάτια της υποκριτικής τέχνης, ο πόθος του ήταν διακαής : να οδηγήσει μια αμαξοστοιχία ! Τον κέρδισε πάραυτα το θέατρο και ο κινηματογράφος, για να αποτελέσει τον απόλυτο ρέκορντμαν σε συμμετοχές έλληνα ηθοποιό, με 195 ταινίες και να αποδώσει με το σπάνιο λυρικό του κύτταρο, μοναδι-κές ερμηνείες, που συνιστούν μνημεία της σύγχρονης υποκριτικής μας τέχνης. Ήταν ο Λαυρέντης Διανέλλος, που στο πρόσωπο του, οι μεγάλοι έλληνες σκηνοθέτες, βρήκαν έναν μοναδικό «στοργικό πατέρα» , έναν ξεχωριστό «ταπεινό μεροκαματιάρη» που πάλευε για το ξεροκόμματο,

αντίπερα στις αντιξοότητες και τους ριπτασμούς της ζωής, αλλά και έναν υποδειγματικής ευλάβειας «ιερέα», που υποστασιοποιούσε με εξαιρετικό τρόπο, την κατάνυξη, την ανθρώπινη αγάπη , την καλοσύνη και την ευσέβεια. Σε όλο αυτό το απέραντο υποκριτικό μήκος, ο πολυαγαπημένος μας ηθοποιός – που και στην κοινωνική του ζωή υπήρξε ένας ευγενής, σεμνός και καλοσυνάτος άνθρωπος – κατόρθωσε να πλάσει δραματι-κά χαρακτήρες και να παράξει ένα ήθος, που άφησαν εποχή στον ελληνικό κινηματογράφο. Για αυτό αποτελούσε την ακλόνητη σταθερά όλων των σκηνοθετών μας, σε όλους τους παραπάνω ρόλους, που τους ερμήνευσε αριστοτεχνικά, εκσπάζοντας  όλα τα ρεκόρ συμμε-τοχών  σε 195 ταινίες, με τους Νάσο Κεδράκα και Γιώργο Βελέντζα να ακολουθούν από πίσω του και για τούτο  ενώ ήταν δευτεραγωνιστής, στις καρδιές μας καταγράφηκε καλλιτε-χνικά, σαν ένας από τους κορυφαίους της μεγάλης μας οθόνης. Ενδεικτικά παραθέτουμε τις ερμηνείες του, ως στοργικός και τραγικός πατέρας της εθνικής μας Αλίκης Βουγιουκλάκη, στις ταινίες «Μανταλένα» και «Το πιο λαμπρό αστέρι», όπου με μια εκχυλίζουσα ανθρωπιά και ευαισθησία, αποτυπώνει τη ανημπόρια, την περιθωριοποίηση, τις κοινωνικές δυσπλασίες της μεταπολεμικής Ελλάδας, μα και την ακόρεστη δίψα για ζωή, αντίπερα στην θηριω-δία της μοίρας. Αλλά και ως παππάς, τόσο στον «Παπαφλέσσα», όσο και στους  Σουλιώτες», ερμηνεύει με ένα άχραντο θρησκευτικό άρωμα, τον ιερωμένο που με ακλόνητη πίστη στα πεπρωμένα, τα ιερά και τα όσια της φυλής, πέφτει θυσιαστικά για την πατρίδα. Συγκλονιστικές ερμηνείες, που σμίλευσαν την ανθρώπινη ευαισθησία μας και έμειναν ανεξάλει-πτες στην μνήμη μας, ως κορυφώματα δραματικής τέχνης. Για τούτο και οι κριτικοί έλεγαν ότι, το πρόσωπό του, μπορούσε να αποδώσει και την λύπη και τη χαρά, με αξεπέραστη πειστικότητα και να οικειώνεται ηθικά με τους θεατές, που τους καθιστούσε με την υποκρι-τική τέχνη του, συμμέτοχους στο «δράμα» του.

Ο Λαυρέντης Διανέλλος είδε το φως της ζωής το 1911 στον Άγιο Λαυρέντιο Βόλου , εξού και το όνομά του. Στα μέσα της δεκαετίας του ’30, και αφού πρώτα φλερτάρισε με την ιδέα να γίνει σιδηροδρομικός, έρχεται στην Αθήνα και γράφεται στην νεοσύστατη τότε Σχολή Θεάτρου Τέχνης, του μεγάλου δασκάλου και θεατρανθρώπου μας Καρόλου Κούν, με τον οποίο θα αναπτύξει και μια μακρά συνεργασία. Μάλιστα κατά τη θητεία του στην Σχολή, θα γνωρίσει την συμφοιτήτριά του στην υποκριτική Φρόσω Κοκκόλα – ασχολήθηκε τελικά με το δημοτικό τραγούδι – την οποία ερωτεύτηκε, παντρεύτηκαν , απέκτησαν μια κόρη και έμειναν αχώριστοι σύντροφοι μέχρι το τέλος της ζωής τους.

Πρόβα τζενεράλε στο παλκοσένικο ο Λαυρέντης Διανέλλος θα κάνει το 1936 στον «Πλούτο του Αριστοφάνη» και για 12 χρόνια, θα παίξει δίπλα στον Κάρολο Κούν, αλλά και σε άλλα θεατρικά σχήματα, κάνοντας σταθερά βήματα σε διάφορους θεατρικούς ρόλους. Συνερ-γάζεται επίσης με τον Μαρίκα Κοτοπούλη και το 1947 αποτέλεσε μέλος του Θιάσου του Βασίλη Λογοθετίδη. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’50 και για είκοσι περίπου χρόνια, θα αναπτύξει μια πολύ γόνιμη συνεργασία, με τον Μίμη Φωτόπουλο. Το 1948 και έπειτα από μια εργώδη δωδεκαετή παρουσία στο θέατρο, ο Λαυρέντης Διανέλλος, κάνει την παρθενική του εμφάνιση στην μεγάλη οθόνη, στην εμβληματική ιστορική ταινία του ασπρόμαυρου κινηματογράφου μας «Οι Γερμανοί ξανάρχονται». Η ερμηνεία του είναι συγκλονιστική και συνιστά ένα μεγάλο διαβατήριο για τον κινηματογράφος μας, που θα του ανοίξει ορθάνοι-κτα τις πόρτες του. Έκτοτε θα ακολουθήσει

ένας καταιγισμός συμμετοχών, με αξεπέραστες ερμηνείες όπως αναφέραμε, που θα τον καταστήσουν τον απόλυτο ρέκορντμαν της μεγά-λης μας οθόνης. Στο φεστιβάλ κινηματογράφου του 1971,  ο Λαυρέντης Διανέλλος απέσπα-σε το βραβείο Β΄ ανδρικού ρόλου, για την ταινία «Το ολοκαύτωμα».  Ενώ με την έλευση της δεκαετίας του ΄70, κάνει την εμφάνισή του και στην μικρή οθόνη. Συμμετέχει πάντα με το υψηλό υποκριτικό του τάλαντο, στις σειρές του ΕΙΡΤ (Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης), «Στα δίχτυα του τρόμου» , «Το κορίτσι της Κυριακής», «Εικοσιτετράωρο ενός παλιατζή» και αποτυπώνει και εκεί τη σφραγίδα της πολυδύναμης καλλιτεχνικής του φυσι-ογνωμίας.  Έχει ήδη πραγματώσει όμως, μια μακρά και εξαντλητική καλλιτεχνική πορεία. Στις 16 Σεπτεμβρίου 1978, ο μεγάλος μας ηθοποιός φεύγει από την ζωή στο Σιάτλ των Η.Π.Α. και κηδεύεται στην Ραφήνα, μετά από πολύχρονη ασθένεια. Έχοντας ωστόσο προλά-βει, να διανύσει μια ηθικά λαμπρή και πέραν του δέοντος παραγωγική – με το απόλυτο ρεκόρ συμμετοχών – καλλιτεχνική διαδρομή στο φάσμα του θεάτρου και του κινηματογρά-φου μας, καταλείποντας συμμετοχές, που με την απαράμιλλη ερμηνευτική τους δεινότητα, συνιστούν ορόσημα της υποκριτικής μας τέχνης.

Πόσο γλυκύς και πόσο ανθρώπινος, ήταν αυτός ο αξέχαστος πατέρας της «Μανταλένας», που πάλευε αντίπερα στην ηθική σκληρότητα των μεταπολεμικών μας δεκαετιών, να κρατήσει ψηλά την ιδέα του ανθρώπου και της αξιοπρέπειας, βουρκώνοντας ασταμάτητα τα μάτια μας. Θα μείνει για πάντα ανεξάλειπτος στην καρδιά μας ! Και ίσως εκεί ψηλά στους ουρανούς, κατορθώσει και ένα ακόμα προσωπικό του ρεκόρ, να οδηγήσει μιαν αγαπημένη του αμαξοστοιχία !

Φιλομογραφία :

1948, Μαντάμ Σουσού,Οι Γερμανοί ξανάρχονται, 1951 Το παιδί μου πρέπει να ζήσει, 1955 Η κάλπικη λίρα, Γλέντι, λεφτά κι αγάπη,  1956 Η αρπαγή της Περσεφόνης, 1957 Ο γυναικάς, Ο μεγαλοκαρχαρ-ίας, Τρία παιδιά Βολιώτικα, Της νύχτας τα καμώματα, Ο Φανούρης και το σόι του, Λατέρνα, φτώχεια και γαρίφαλο, 1958 Ο λεφτάς, Ο μισογύνης, Οι καβγατζήδες, Η κυρά μας η μαμή, Μια ζωή την έχουμε, Μια λατέρνα, μια ζωή, Το κορίτσι της αμαρτίας, Η ζωή μου αρχίζει με σένα, Ένας ήρως με παντούφλες, Τέσσερις νύφες κι ένας γαμπρός, 1959 Ο Ηλίας του 16ου, Νταντά με το ζόρι, Άντρα θέλω με πυγμή, Ένας βλάκας και μισός, Διακοπές στην Κωλοπετινίτσα, 1960 Μανταλένα, Το αγόρι που αγαπώ, Έγκλημα στα παρασκήνια, Το γεφύρι του πεπρωμένου, Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώρ-γηδες, 1961 Ο κατήφορος, Χαμένα όνειρα, Η Λίζα και η άλλη, Αγάπη και θύελλα, Οι 900 της Μαρίνας, Τα σαράντα παλικάρια, Ο θάνατος θα ξανάρθει, Το παιδί του μεθύστακα, Μας κλέψανε την Γκόλφω, Δουλέψτε για να φάτε / Οι χαραμοφάηδες, 1962 Nόμος 4000, Ο χρυσός κι ο τενεκές, Δουλειές του ποδαριού, Ο Θόδωρος και το δίκαννο, Εξομολογήσεις μιας μητέρας, 1963 Η ψεύτρα, Ο άσωτος, Ο τρελάρας, Το τεμπελόσκυλο, Το μεγάλο αμάρτημα, Ένας βλάκας με πατέντα, Το μεροκάματο του πόνου, 1964 Λόλα, Άπονη ζωή, Αστεφάνωτη, Ο πολύτεκνος, Αλύγιστη στη ζωή, Το κορίτσι του πόνου, Ζητιάνος μιας αγάπης, Κάθε λιμάνι και καημός, Δρόμος χωρίς σύνορα, Είναι μεγάλος ο καημός, Έκλεψα τη γυναίκα μου, Θύελλα σε παιδική καρδιά, Έξω φτώχεια και καλή καρδιά, Ο Αριστείδης και τα κορίτσια του, 1965 Η τιμωρία, Ο νικητής, Ο επαναστάτης, Το φτωχόπαιδο, Μεγάλος όρκος, Η πικραγαπημένη, Δύσκολοι δρόμοι, Γιατί μ' εγκατέλειψες, Ξαναγύρισε κοντά μου, Κατάρα με δέρνει βαριά, Απόκληροι της κοινωνίας, Θύελλα σε παιδική καρδιά, Μια γυναίκα χωρίς ντροπή, Πρέπει να ζήσεις, αγάπη μου, Όταν σημάνουν οι καμπάνες, Κατηγορώ τους ανθρώπους, Τσακισμένοι από την ορφάνια, Το ρεμάλι της Φωκίωνος Νέγρη, Δεν μπορούν να μας χωρίσουν, Είναι ένας τρελός... τρελός... Βέγγος, 1966 Αδικία, Η αρτίστα, Η βουλευτίνα, Ο Παπατρέχας, Σύντομο διάλειμμα, Μαζί σου για πάντα, Χωρίσαμε ένα δειλινό, Άγγελοι της αμαρτίας, Με τη λάμψη στα μάτια, Η Κλεοπάτρα εν δράσει Κάποια μάνα αναστενάζει, Κάνε τον πόνο μου χαρά, Η μοίρα μας χτύπησε σκληρά, Τώρα που φεύγω από τη ζωή, Ο ζεστός μήνας Αύγουστος, Φως... νερό... τηλέφωνo, οικόπεδα με δόσεις, 1967 Η γόησσα, Ο προδότης, Πάρε κόσμε, Ματωμένη γη, Νόμος της ζωής, Άδικη κατάρα, Δάκρυα οργής, Πειραιάς ώρα 7:30, Ουδείς αναμάρτητος, Ώρα της δικαιοσύνης, Το κορίτσι της οργής, Το πιο λαμπρό αστέρι, Η κοινωνία μας αδίκησε, Κατάρα είναι ο χωρισμός, Στο κατώφλι της μοίρας, Τα δολάρια της Ασπασίας, Αυτή η γη είναι δική μας. Τα ψίχουλα του κόσμου, Κάποτε κλαίνε και οι δυνατοί, Αν μιλούσε το παρελθόν μου, Χαϊδάρι, ώρα 3:30 - αποδράσατε, Καρδιές που ξέρουν να αγαπούν, Βοήθεια!... O Βέγγος φανερός πράκτωρ 000, 1968 Η ζηλιάρα, O αλύγιστος, Ο παλιάτσος, Ο Γοργοπόταμος, Πικραμένα χείλη, Η ώρα της οργής, Ο γίγας της Κυψέλης, Ο μεγάλος διχασμός, Ξεριζωμένη γενιά, Η μοίρα μιας γυναίκας, Πολύ αργά για δάκρυα, Τα ψίχουλα του κόσμου, Ζήσε για την αγάπη μας, Τα ξένα χέρια είναι πικρά, Η αρχόντισσα κι ο αλήτης, Το κορίτσι του λούνα παρκ, Καπετάν φάντης μπαστούνι, Μείνε κοντά μου, αγαπημένε, Κατηγορουμένη, απολογήσου, Ταπεινός και καταφρονεμένος, Οι άντρες δε λυγίζουν ποτέ, Καρδιά που λύγισε απ' τον πόνο, Δε θα ξεχάσω ποτέ τη μορφή του, 1969 Αγωνία, Κουρέλι της ζωής, Γιατί με πρόδωσες;, Το τελευταίο αντίο, Ο γίγας της Κυψέλης, Στον ίσκιο του Θεού, Παιδί μου, αγάπη μου, Η θυσία μιας γυναίκας, Θέλω πίσω το παιδί μου, Τρεις τρελοί για δέσιμο, Ξύπνα καημένε Περικλή, Ζεστός μήνας Αύγουστος, Δραπέτες του Μπούλκες, Ας με κρίνουν οι ένορκοι, Ένας μάγκας στα σαλόνια, Ο άνθρωπος της καρπαζιάς, Η αρχόντισσα και ο αλήτης, Η αρχόντισσα της κουζίνας, Κυνηγημένη προσφυγοπούλα, 1970 Σκλάβα, Ο δωσίλογος, Ο Αστραπόγιαννος, Πού πας χωρίς αγάπη, Οι Γενναίοι του Βορρά, Εγώ ρεζίλεψα τον Χίτλερ, Σε ικετεύω, αγάπη μου, Το όνειρο της Κυριακής, Σταυραετοί στα Μετέωρα, Η ζωή μου στα χέρια σου, Μια γυναίκα στην Αντίσταση, Τα αδέλφια μου ορκίστηκαν εκδίκηση, 1971 Οι εγωιστές, Ολοκαύτωμα, Η εφοπλιστίνα, Παπαφλέσσας, Η κόρη του ήλιου, Μαντώ Μαυρογένους, Διακοπές στο Βιετνάμ, Αδέλφια μου αλήτες, πουλιά, Μια γυναίκα, μια αγάπη, μια ζωή, 1972 Σουλιώτες, Οι ξενιτεμένοι, Η Αλίκη δικτάτωρ, Κατηγορώ τη ζωή, Ερωτική συμφωνία, Στην πόλη αγαπηθήκαμε, Απ' τα αλώνια στα σαλόνια, Ο άγνωστος εκείνης της νύχτας, Ο άνθρωπος που γύρισε από τη ζέστη, 1973 Η Μαρία της σιωπής, Τα χρόνια της οργής, Όργια σε τιμή ευκαιρίας, Σ' έχω ανάγκη απόψε πολύ, Η Αλίκη της σύγχρονης γενιάς, 1974 Ο αποστάτης, Αληθινές ιστορίες, Σατανικές ερωμένες, Εσμέ η τουρκοπούλα, 1975 Στα δίχτυα του τρόμου

Θέατρο : 

1941  Έξοδος κινδύνου, Μια ζωή είναι κι αυτή, Η κυρία που κοροϊδεύει, 1942 Ο παίκτης, 1947 Γελάτε Αμερικάνικα, 1949 Θέλω να χορεύω, Χαρούμενη Ελλάδα, 1950 Πάμε πρίμα, Η γυναίκα με το βέτο, 1951 Όλα τον ανήφορο, 1964 Ο πύργος

Υ.Γ. Ο πολιτισμός στις οδυνηρές οικονομικά μέρες μας, είναι τελείως περιθωριοποιημένος από την πολιτεία και υποχρηματοδοτημένος, με τις κεντρικές του δομές να αργοσβήνουν μία, μία. Πέρα από τον ελάχιστο παραπάνω οφειλόμενο φόρο τιμής, στους μεγάλους έλληνες κωμικούς μας, που διαμόρφωσαν το σύγχρονο πνευματικό ήθος του ελληνικού λαού και τον στήριξαν ηθικά στις δίσεκτες μεταπολεμικές μας δεκαετίες, που τις σκίαζαν οι οικονομικές στρεβλώσεις και οι κοινωνικές δυσπλασίες, οφείλουμε σήμερα ως πολιτεία με σοβαρότητα και ευθύνη, να καταστρώσουμε ένα κεντρικό Master Plan για τον πολιτισμό, που συνυφαίνοντας αρμονικά, τις αρχαιότητες, την πολιτισμική κληρονομιά και το πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό μας, σε κάθε γωνιά της ελληνικές περιφέρειας, θα δώσει ώθηση στην εθνική οικονομία και την περιφερειακή ανάπτυξη.

*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων
www.panosavramopoulos.blogspot.gr