Ίλυα Λιβυκού

Ίλυα Λιβυκού

Γράφει ο  Πάνος Ν. Αβραμόπουλος

Με εφαλτήριο την αστική της αύρα, την υψηλή υποκριτική της δεινότητα, την πλατιά θεατρική της παιδεία, αλλά και το λεπταίσθητο λυρικό της κύτταρο, η Ίλυα Λυβικού έδωσε σπουδαίες ερμηνείες στο θέατρο και τον κινηματογράφο - ιδίως στο φάσμα της κωμωδίας - και αποτέλεσε μια απο τις μεγάλες ελληνίδες κωμικούς. Άλλοτε σαν απατημένη σύζυγος, κάποτε σαν ζηλιάρα μικραοστή απέναντι στα καμώματα του σκανδαλιάρη άνδρα της – συνήθως ο αξεπέραστος κωμικός μας Βασίλης Λογοθετίδης, με τον οποίον αποτέλεσε θεατρικό δίδυμο μέχρι τον θάνατό του, αλλά και βαθιά ερωτευμένο ζευγάρι στην ζωή, χωρίς πάραυτα ποτέ να παντρευτούν – ενίοτε σαν προδομένη απο τις κοινωνικές συμβάσεις αρραβωνιασμένη κοπέλα, η Ίλυα Λιβυκού μας προξένησε ηθική έξαρση, αλλά και πολύ γέλιο. Υπήρξε τις μεταπολεμικές μας δεκαετίες, μια ιδιαίτερα ξεχωριστή ηθοποιός, με παντελώς αυτοδύναμη αισθητική ταυτότητα και χρώμα, που μας γοήτευαν και μας πρόσφεραν μια άλλη νότα στο πολύπλαγκτο καλλιτεχνικό μας τοπίο. Αλλά και στις δραματικές της ερμνηνείες η Ίλυα Λιβυκού, υπήρξε κορυφαία και υποδύθηκε με απαράμιλλη αισηθητική αρτιότητα τους ρόλους της. Θα μείνει για πάντα ανεξάλειπτη στην μνήμη μας, η συγκλονιστική ερμηνεία της στην μνημειώδη ταινία «Ένας ήρωας με παντούφλες», πλάι στον μεγάλο μας  ηθοποιό Βασίλη Λογοθετίδη, όπου υποδεύται την προδομένη αρραβωνιασμένη κοπέλα, απο τον παραδόπιστο – στη γοητεία του χρήματος – ερωτύλο Βύρωνα Πάλλη.

Η Αμαλία Χατζάκη όπως ήταν το φυσικό της όνομα, είδε το φως της ζωής στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1919. Απο ενωρίς εκδήλωσε ιδαίτερη έφεση για το θέατρο, αλλά και για τον αθλητισμό. Έτσι μετά τις τις εγκύκλιες σπουδές της ασχολήθηκε με τον ακοντισμό, παρακολουθώντας συνάμα και την νομική Αθηνών στην οποία είχε εισαχθεί. Ωστόσο με την αποφοίτησή της απο την νομική, έδωσε εξετάσεις στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, απο την οποία αποφοίτησε με άριστα. Έκτοτε ακολούθησε τα μονοάτια της τέχνης, όπου και διήνυσε μια σπουδαία καλλιτεχνική καριέρα. Πρόβα τζενεράλε θα κάνει στο παλκοσένικο η Ίλυα Λιβυκού το1947, με την παράσταση «Ρουί Μπλάς» του Βίκτορος Ουγκώ. Ενώ απο το 1948 ξεκινά η καλλιτεχνική συνεργασία της με τον θίασο της Κυρίας Κατερίνας, αλλά και του μεγάλου μέντορά της Βασίλη Λογοθετίδη, με τον οποίο θα μεγαλουργήσουν στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Με σταθερά και άξια καλλιτεχνικά βήματα η Ίλυα Λιβυκού θα καταξιωθεί θεατρικά και θα αποτελέσει μια μεγάλη περσόνα των καλλιτεχνικών μας δρωμένων. Απο το 1963 μάλιστα, θα συνεργαστεί με τα κορυφαία θεατρικά σχήματα της εποχής και θα δώσεις σπουδαίες ερμηνείες. Αναφέρουμε ενδεικτικά τους θιάσους των : Μάνου Κατράκη, Έλσας Βεργή, Ρένας Βλαχοπούλου, Γωγώς Σαπουτζάκη κ.α. με τους οποίους συνεργάστηκε η μεγάλη μας ηθοποιός. Αλλά και στην υψηλή έπαλξη του αρχαίου θεάτρου, η Ίλυα Λιβυκού θα αφήσει το αποτύπωμά της. Το 1965 υποδύθηκε την Λυσιστράτη στην ομώνυμη παράσταση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.

Στον κινηματογράφο για πρώτη φορά εμφανίστηκε το 1948 στην ταινία του Αλέκου Σακελλάριου «Οι Γερμανοί ξανάρχονται». Για να επακολουθήσει μια πλατιά κινηματογραφική συμμετοχή σε 45 περίπου ταινίες ιδίως κωμικού χαρακτήρα, των Καραγιάννη, Γεωργιάδη, Σκουλούδη και άλλων δημουργών. Χαρακτηριστικές απο αυτές τις ταινίες είναι : «Σάντα Τσικίτα» (1953), «Δεσποινίες ετών 39» (1954), «Ένα βότσαλο στην λίμνη» (1952), «Η κάλπικη λίρα» (1955), «Ο ζηλιαρόγατος» (1956), «Ούτε γάτα ούτε ζημιά» (1955), «Δελησταύρου και υιός» (1957), βεβαίως η μνημειώδης ταινία «Ένας ήρωας με παντούφλες» (1958) κ.α. Αλλά η μεγάλη στιγμή για την σπουδαία μας ηθοποιός θα έλθει το 1965, όπου και αποσπά το βραβείο του πρώτου γυναικείου ρόλου στην ταινία του Μανόλη Σκουλούδη «Ένας ντελικανής», στο υψηλού καλλιτεχνικού κύρους τότε Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Να σημειώσουμε ακόμα στα πλαίσια της πλατιάς καλλιτεχνικής δραστηριοποίησης της Ίλυας Λιβυκού, την ευρύτατη συμμετοχή της σε ποιοτικές ραδιοφωνικές παραγωγές, όπως και τηλεοπτικες, όταν άρχισε η τηλεόραση να κυριαρχεί. Το 1984 η Ίλυα Λιβυκού εγκατέλειψε για πάντα το θεατρικό σανίδι, έχοντας διαγράψει μια μακρά και επιτυχημένη καλλιτεχνική σταδιοδρομία.

Η Κρήτης ηθοποιός συνεδέετο συναισθηματικά βαθιά με τον Βασίλη Λογοθετίδη και υπήρξε πέρα απο καλλιτεχνική μούσα του και αχώριστος σύντροφός του στην ζωή, μετά τον πρώτο γάμο της με τον Αγησίλαο Κοζύρη. Ωστόσο υπήρξε δραματική προσωπικότητα, αφού η μοίρα της έπαιξε ένα άσχημο παιχνίδι, συνθλίβοντας τον λεπταίσθητο ψυχισμό της. Έχασε απο καρκίνο το 1986 την κόρη της Εύα – ένα απο τρία της παιδιά απο τον γάμο με τον Αγησίλαο Κοζύρη – και το γεγονός αυτό την έριξε σε βαθιά μελαγχολία, αποξηραίνοντας μέσα της κάθε ικμάδα ζωής. Στις 6 Σεπτεμβρίου του 2002 σε ηλικία 83 ετών, προσβεβλημένη απο εγκεφαλικό επεισόδιο και ζώντας κατάμονη σε ένα διαμέρισμα στην Κυψέλη, η μεγάλη μας ηθοποιός θα χάσει τη μάχη με τη ζωή. Και θα κηδευτεί πλάι στην αγαπημένη της κόρη στο κοιμητήριο Καισαριανής. Υψηλή θεατρική παιδεία, λαμπρό καλλιτεχνικό ήθος, αλλά και σπουδαίο κωμικό τάλαντο, ήταν τα στοιχεία με τα οποία πορεύτηκε με ξεχωριστή επιτυχία η Ίλυα Λιβυκού, στην καλλιτεχνική μας σκηνή. Και για τούτο θα μείνει για πάντα ζωντανή στην καρδιά μας ... Το παραπάνω κείμενο έχει δημοσιευθεί σε εφημερίδες και σε περιοδικά πολιτιστικού χαρακτήρα.

*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων
www.panosavramopoulos.blogspot.gr