Tα γλυπτά της Αθήνας: Αλέξανδρος Πραϊδης.

 Tα γλυπτά της Αθήνας: Αλέξανδρος Πραϊδης.

Του Πάνου Αυγουστή*

Τίτλος έργου: Αλέξανδρος Πραΐδης

Θέση: Πεδίον του Άρεως

Έτος Κατασκευής: Άγνωστο

Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο

Καλλιτέχνης: Άγνωστος

Η προτομή του λοχαγού του πυροβολικού Αλέξανδρου Πραΐδη κοσμεί το κενοτάφιο που στήθηκε προς τιμήν του, στο προαύλιο του Ιερού Ναού των Ταξιαρχών και είναι το πρώτο μνημείο που τοποθετήθηκε στο χώρο του Πεδίου του Άρεως. Ο Πραΐδης αποδίδεται με πυκνό, σπαστό μαλλί, μεγάλο μουστάκι και μακρύ στο πηγούνι. Η φυσιογνωμία του θυμίζει πολύ τους στρατιωτικούς του αμερικάνικου Νότου κατά την διάρκεια του Αμερικάνικου Εμφυλίου. Το βάθρο κοσμεί ανάγλυφος θυρεός και στις τέσσερις όψεις. Στην πρόσοψη και εντός του θυρεού η επιγραφή: «ΑΛΕΞΑΝΔΡΩι ΠΡΑΪΔΗι ΥΠΟΛΟΧΑΓΩι ΤΟΥ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΥ ΑΠΟΘΑΝΟΝΤΙ ΜΑΧΟΜΕΝΩι ΕΝ ΒΑΦΕ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Τηι ΙΒ’ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΑΩΞΣ’ ΤΟ ΚΕΝΟΤΑΦΙΟΝ ΤΟΥΤΟ ΗΓΕΙΡΑΝ ΟΙ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΤΑΙ ΜΝΗΜΑ ΠΑΣΙΔΗΛΟΝ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ ΕΚΕΙΝΟΥ». Στην πίσω όψη του βάθρου: «Η ΤΑΝ Η ΕΠΙ ΤΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΡΑΪΔΗΣ». Δεν υπάρχει πουθενά η υπογραφή του γλύπτη. Φιλοτεχνήθηκε πιθανόν από το ερμογλυφείο του Ρεμούνδου, κατά παραγγελία των συναδέλφων του πυροβολιστών.

Ο Αλέξανδρος Πραΐδης (1834 – 1866), στρατιωτικός, γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου του 1834 στη Σύρο (το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών «Πανδέκτης» αναφέρει ότι γεννήθηκε στην Αθήνα ενώ, το Εθνικόν Ημερολόγιον Βρετού του 1868, στο Ναύπλιο). Ήταν γιος του Μακεδόνα στην καταγωγή Γεωργίου Πραΐδη, αγωνιστή της Επανάστασης του 1821. Το καλοκαίρι του 1852 τελείωσε – μεταξύ των αρίστων μαθητών της τάξης του – το «Γυμνάσιο των Αθηνών». Η αγάπη του για το στρατό και η επιθυμία του να γίνει αξιωματικός ήταν τόση, ώστε παρά τις δυσκολίες και τις συνεχείς αιτήσεις του πατέρα του το 1852 και 1853 προς τον υπουργό των Στρατιωτικών για την εισαγωγή του στη Σχολή Ευελπίδων, αποδεχόμενος να καταβάλλει το μισό των διδάκτρων, δεν αποθαρρύνθηκε και δεν εγκατέλειψε το στόχο του. Τελικά, με το από 12 Ιανουαρίου του 1854 βασιλικό διάταγμα του Όθωνα «κατατάσσεται εις την Στρατιωτικήν Σχολήν Ευελπίδων», από την οποία εξήλθε πρώτος με τον βαθμό το Ανθυπασπιστή Μηχανικού, στις 10 Νοεμβρίου 1857, και τοποθετήθηκε σε μια από τις 10 Στρατιωτικές Διευθύνσεις Μηχανικού που λειτουργούσαν στις πρωτεύουσες των νομών και ασχολούνταν με δημόσια και στρατιωτικά έργα. Στις 10 Αυγούστου 1859 μετατάχθηκε στο πυροβολικό και τοποθετήθηκε στη μοναδική τότε Μοίρα Πυροβολικού. Τον Δεκέμβριο του 1859 έγινε Ανθυπολοχαγός και στις 10 Σεπτεμβρίου 1860 διορίστηκε ως καθηγητής της τοπογραφίας και των καταμετρήσεων στη Σχολή Ευελπίδων. Ο Αλέξανδρος Πραΐδης, εμφορούμενος από αντιδυναστικές ιδέες και υπηρετώντας στο Οπλοστάσιο, υπήρξε πρωτεργάτης της αντιοθωνικής κίνησης και στενός συνεργάτης του αρχηγού της επανάστασης Αρτέμη Μίχου. Έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες και τραυματίστηκε δυο φορές. Μετά την επικράτηση των Οθωνικών, κάποιοι εκ των επαναστατών πήραν αμνηστία, όχι όμως και ο Πραΐδης, ο οποίος επέλεξε τον δρόμο της αυτοεξορίας, μαζί με άλλους πρωτεργάτες της επανάστασης που κι αυτοί είχαν εξαιρεθεί. Στις 8 Απριλίου 1862, ημέρα Κυριακή του Πάσχα, επιβιβάστηκε σε ένα από τα δύο ξένα πλοία – που είχαν σταλεί γι’ αυτό τον σκοπό – και έφτασε στην Σμύρνη, όπου και παρέμεινε μέχρι την έξωση του Όθωνα, την 12η του Οκτώβρη 1962. Όταν τα στρατεύματα του Μουσταφά πασά έφτασαν, επακολούθησε μια άγρια φονική μάχη, η οποία κατέληξε σε νίκη των Τουρκοαιγυπτίων. Ο Υπολοχαγός Πραΐδης, επικεφαλής ενός τμήματος εθελοντών, υπερασπιζόταν τους αριστερά από το Βαφέ λοφίσκους μαζί με απόσπασμα Κρητικών υπό τον οπλαρχηγό Κριάρη. Μαχόμενος γενναία αφού απέκρουσε έξι αλλεπάλληλες εχθρικές επιθέσεις και μη δεχόμενος να υποχωρήσει, έπεσε ηρωικά. Μαζί του σκοτώθηκαν άλλοι 16 εθελοντές. Κανείς δεν γνωρίζει πού, πότε και από ποιους θάφτηκε. Ο Αλέξανδρος Πραΐδης, ο παρά πάντων αγαπώμενος και θαυμαζόμενος νέος, με το παράδειγμά του, έδειξε ότι είναι υπέρτατη τιμή να πεθαίνεις για την Πατρίδα. Πηγή: athenssculptures.com

*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

www.politikanet.gr