Τα γλυπτά της Αθήνας: Κίτσος Τζαβέλας - Kitsos Tzavelas.

 Τα γλυπτά της Αθήνας: Κίτσος Τζαβέλας - Kitsos Tzavelas.

Του Πάνου Αυγουστή*

Τίτλος έργου: Κίτσος Τζαβέλας

Θέση: Πεδίον του Άρεως, Λεωφόρος Ηρώων

Έτος Κατασκευής: 1937

Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο

Καλλιτέχνης: Τηλέμαχος Γύζης

Η προτομή απεικονίζει τον Κίτσο Τζαβέλα. Στην πρόσοψη του βάθρου βρίσκεται η επιγραφή: «ΚΙΤΣΟΣ ΤΖΑΒΕΛΑΣ 1801-1855». Ωστόσο, στην προτομή δεν υπάρχει υπογραφή του καλλιτέχνη. Πρόκειται για ένα εκ των αγαλμάτων που «κοσμούν» τη «Λεωφόρο των Ηρώων» στο Πεδίον του Άρεως. Συγκεκριμένα, είναι γνωστό ότι από το 1918 ξεκίνησαν ενέργειες για την ανέγερση Πανελλήνιου Ηρώου στο Πεδίο του Άρεως. Τη δαπάνη θ’ αναλάμβανε η τότε κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός (με έρανο). Το μεγαλόπνοο όμως σχέδιο περιορίστηκε απλά στη δημιουργία μιας «λεωφόρου» από ήρωες. Γι’ αυτό, ο τότε αρμόδιος υπουργός απευθύνθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών ώστε η τελευταία ν’ αναθέσει στους καλύτερους Έλληνες γλύπτες τη φιλοτέχνηση μαρμάρινων προτομών, σε ακαδημαϊκό, ρεαλιστικό ιδίωμα. Στις 25 Μάρτη 1937 έγιναν τ’ αποκαλυπτήρια προτομών σε σχηματοποιημένες βάσεις των 2 μέτρων που στην πρόσοψή τους γράφεται το όνομα, η ημερομηνία γέννησης και θανάτου του ήρωα.

Το γλυπτό ανήκει στον Ονούφριο-Τηλέμαχο Γύζη που ήταν γιος του σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου, Νικόλαου Γύζη.

Ο Κίτσος Τζαβέλας ήταν Σουλιώτης επαναστάτης του 1821 αλλά μεγάλωσε στην Κέρκυρα. Το 1820 επέστρεψε στο Σούλι όπου ανακηρύχτηκε καπετάνιος-αρχηγός σε ηλικία μόλις 19 ετών. Αφού υπερασπίστηκε το Μεσολόγγι διακρίθηκε σε μάχες εναντίον του Ιμπραήμ, ενώ πολέμησε στην Αττική και μετά την άφιξη του Καποδίστρια πήρε μέρος στην εκκαθάριση της Ρούμελης από τους Τούρκους. Στην περίοδο της αντιβασιλείας φυλακίστηκε διότι υπήρξε μέλος της Ρωσόφιλης μερίδας. Ο Όθωνας, ωστόσο, τον έκανε υποστράτηγο, αντιστράτηγο και υπασπιστή του. Διετέλεσε υπουργός και πρωθυπουργός της Ελλάδας. Το 1854 έλαβε μέρος στην εξέγερση των αλύτρωτων περιοχών αλλά λόγω της αποτυχίας του εγχειρήματος αποσύρθηκε. Πέθανε στην Αθήνα στις 9 Μαρτίου 1855. Πηγή: athenssculptures.com

*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

www.politikanet.eu