Άννα Φόνσου Η μεγάλη μας ηθοποιός και ευαίσθητος άνθρωπος !

Άννα Φόνσου

Η μεγάλη μας ηθοποιός και ευαίσθητος άνθρωπος !

Γράφει ο  Πάνος Ν. Αβραμόπουλος

Με σπουδαίο λυρικό κύτταρο, μεσογειακό ταμπεραμέντο, αλλά και μια ανεκλάλητη ηθική ένταση σαν άνθρωπος, δεν θα μπορούσε παρά να διανύσει μια μακρά και επιτυχημένη πορεία στα δύσβατα μονοπάτια του θεάτρου και του κινηματογράφου που αγάπησε, αλλά και να υλοποιήσει ένα υψηλής κοινωνικής ευαισθησίας έργο, η λατρεμένη μας ενζενί Άννα Φόνσου, αφού ποτέ δεν λησμόνησε την καταγωγή της από την έντιμη και περήφανη φτωχολογιά. Έτσι πρίν μερικά χρόνια εκποιώντας το σπίτι της στο Ψυχικό, αλλά και την υπόλοιπη περιουσία της, ίδρυσε το περίφημο «Σπίτι του ηθοποιού», αγκαλιάζοντας με την αγάπη της και την θαλπωρή της καρδιά της, τους αδυνάμους και κατατρεγμένους συναδέλ-φους της, που βρέθηκαν μοίρα τραγική στο περιθώριο της ζωής.

Ως ηθοποιός και με πρωταγωνιστικούς πάντα ρόλους, η έξοχη Άννα Φόνσου, τόσο στο πεδίο της τραγωδίας, όσο της κωμωδίας ιδίως με συμπρωταγωνιστή τον ανεπανάληπτο Θανάση Βέγγο, μας έδωσε σπουδαίες ερμηνείες υψηλού δραματικού ήθους, αυτό το ασυμβίβαστο «αγοροκόριτσο» - εξού και ο ομώνυμος τίτλος επιτυχημένης ταινίας της – που δονούσε τις καρδιές μας, με το σκέρτσο και τον νευρώδη και εκρηκτικό υποκριτικά χαρακτήρα της. Στο φάσμα του κοινωνικού δράματος, πλάι στους αγαπημένους της, Αλέκο Αλεξανδράκη, Νίκο Κούρκουλο, Ανδρέα Μπάρκουλη κ.α. εξίσου με ατελείωτες δόσεις υποκριτικής δεινότητας, η Άννα Φόνσου μας χάρισε μεγάλες ερμηνείες. Τους τρείς μεγάλους μας αυτούς ζεν πρεμιέ εξάλλου η Άννα θα αγαπήσει για το ηθικό χρώμα του τον καθένα, αλλά δεν θα ερωτευτεί, γιατί δεν το επέτρεπαν «οι συναδελφικοί ανταγωνισμοί» ! Τον Νίκο για τον αστείρευτο δυναμισμό του, τον Αλέκο για την ανείπωτη ευγένειά του και τον Ανδρέα για την αλληλεγγύη του. Μάλιστα ο Ανδρέας Μπάρκουλης, όταν η εθνική μας στάρ Αλίκη Βουγιουκλάκη, αποποιηθεί τον ρόλο στο «Αγοροκόριτσο», που της προσφέρε-ται, αυτόματα θα παρέμβει στον παραγωγό, για να δώσει την ευκαιρία στην Άννα, που πράγματι θα αποτελέσει μεγάλο εφαλτήριο στην μετέπειτα καριέρα της. 

Και είχαν πάντα οι ρόλοι της άμεση συνάρτηση με την ηθική της βιοτροπία σαν άνθρωπος. Με έξαψη, ηθικό νεύρο, δύναμη και αποφασιστικότητα που έκοβε στα κοινωνικά δράματα την ανάσα. Υποδύθηκε αυτή η πανέμορφη πρωταγωνίστριά μας πολλές φορές, την μοιραία νεαρή μεγαλοαστή, που με την κοινωνική της παντοδυναμία και την ισχύ του χρήματος, ήθελε αίφνης να αρδεύσει όλες τις ομορφιές της ζωής και να τα κατακτήσει όλα ! Άνδρες, θαυμασμό, κοινωνική επιδοκιμασία, δόξα. Και σε άλλες της υποκριτικές στιγμές, την κατατρεγμένη και αδύναμη κοινωνικά κοπέλα, που προσπαθούσε αντίπερα στους ριπτα-σμούς της τραγικής της μοίρας να κερδίσει αυτόν που αγαπούσε και ακόμα πιο πέρα, να κερδίσει ως φτωχή και ασήμαντη, το στοίχημα της ζωής. Για να κλείσει  κύκλος της υποκριτικής της παρουσίας, στις θρυλικές κωμωδίες του ασπρόμαυρου, που μας χάριζε με το σκέρτσο και την χάρη της, άφθονες μερίδες γέλιου. Ο αριθμός των ταινιών  που συμμετείχε πρωταγωνιστώντας η μεγάλη μας ηθοποιός είναι πάρα πολύ μεγάλος και δικαίως της έχει χαρίσει την αθανασία, στο πάνθεον της καλλιτεχνικής μας δημιουργίας.

Η Άννα Φόνσου είδε το φως της ζωής το 1939 στην ιστορική Καισαριανή, σε μια φτωχική οικογένεια και ήρε την καταγωγή της, από το «ιερό νησί» της Τήνου, στο οποίο και πέρασε μεγάλο τμήμα των παιδικών της χρόνων. Ο πατέρα της ήταν πλανόδιος μανάβης, η μητέρας της καθαρίστρια και η αδελφή της μοδίστρα, γεγονός που καθιστούσε σκληρή την επιβίωση και το μεροκάματο. Θυμάται η ίδια ότι στα παιδικά της χρόνια γυρνούσε με το γαϊδουράκι του πατέρα της, για να πουλήσουν λεμόνια και πορτοκάλια στις γειτονιές. Αλλά αυτές οι δύσκολες συνθήκες δεν υπέστειλαν ποτέ από την οικογένειά της, τη δίψα για ζωή, το χαμόγελο και προπαντός τη σημαία του ήθους, που δεν την υπέστειλαν  ποτέ. Οι δυσκο-λίες αυτές σφυρηλάτησαν την ηθική ταυτότητα της μικρής Άννας και την έκαναν πεισματά-ρα, δυνατή και αλύγιστη. Στα μαθήματα στο σχολείο αριστεύει όπως και στον αθλητισμό και εγγράφει τις καλύτερες προϋποθέσεις για το μέλλον της. Όμως ένα χαστούκι που θα δώσει σε έναν αστυνομικό, με τις δυναμικές διαδηλώσεις της μαθητιώσας νεολαίας για την ΕΟΚΑ και τους τραγικούς αγωνιστές της, που κρεμάστηκαν από τους Άγγλους,  θα της κοστίσει με αποβολή από τα σχολεία ! Με αυτό άλλωστε το συμβολικό τρόπο ήθελε να ανταποδώσει τα βασανιστήρια και τις κακουχίες, που είχε περάσει ο πατέρας της ως αριστερός στην εξορία, μαζί με τους μεγάλους Μάνο Κατράκη και Μίκη Θεοδωράκη. Και ένα τυχαίο περιστατικό, θα την βυθίσει στα μονοπάτια της τέχνης, που ούτως ή άλλως λατρεύει με πάθος. 

Ειδικότερα μια φίλη της, της ανέφερε ότι ζητούσαν κομπάρσου στον θίασο της κραταιάς θεατρανθρώπου μας Κατερίνας Ανδρεάδη, της περίφημης κ-ας Κατερίνας όπως απεκαλείτο,  και η διψασμένη για το θέατρο νεαρή Άννα Φόνσου, άδραξε την ευκαιρία και εδραίωσε σύντομα την παρουσία της, πλάι στη μεγάλη μας κυρία. Είτε παίζοντας στις παραστάσεις της βουβά πρόσωπα, είτε κάνοντας ακόμα και μικροδουλειές για να την βοηθήσει. Η κ-α Κατερίνα ενθουσιάστηκε πολύ, με το νεανικό θράσος και τον δυναμισμό της φερέλπιδος ηθοποιού και επένδυσε πάνω της για να την τεχνουργήσει καλλιτεχνικά. Την έγραψε έτσι στην Σχολή του μεγάλου δασκάλου Δημήτρη Ροντήρη, την οποία τελείωσε με άριστα και έτσι άνοιξε τα φτερά της στο χώρο του θεάτρου και του κινηματογράφου.  Παράλληλα  ισχυροποιώντας το καλλιτεχνικό της υπόβαθρο, σπούδασε χορό στην Ραλλού Μάνου και τραγούδι στην Πόπη Πετριόλη. Πρόβα τζενεράλε στο  σανίδι επίσημα η Άννα Φόνσου, θα κάνει το 1956 και ένα χρόνο αργότερο κάνει και την πρωτόλεια εμφάνισή της στην μεγάλη οθόνη, στην ταινία «Το παιδί του δρόμου». Έκτοτε θα επακολουθήσει μια μακρά αλυσίδα εμφανίσεων στο παλκοσένικο και στον κινηματογράφο, που εδραιώνουν πλάι σε όλους σχεδόν τους μεγάλους μας πρωταγωνιστές, την ταλαντούχο Άννα Φόνσου και της εξακτινώ-νουν το κύρος της στην ελληνική κοινωνία, σαν καλλιτεχνικό αστέρι πρώτου μεγέθους ! Μια δεκαετία αργότερα η μεγάλη μας πρωταγωνίστρια, συνιδρύει το «Προσκήνιο» με τους σπουδαίους μας σκηνοθέτη Αλέξη Σολομό και κριτικό του θεάτρου Αιμίλιο Χουρμούζιο, που παρήγε δραματικό ήθος και υπήρξε ένα εργαστήρι πολιτισμού. Σημαντικό επίσης το πέρασμα του της Άννας Φόνσου και από την μικρή μας οθόνη, όπου και εκεί άφησε το ισχυρό ίχνος της. Πρωταγωνίστησε στα σήριαλ «Οι δυο ορφανές» του Γεωργίου Βιζυηνού, Ρακοσυλλέκτες» και σε άλλες σειρές με επιτυχία. Υψηλού ήθους επίσης η συμμετοχή της, στην Λυρική Σκηνή στην επική παράσταση «Οι απάχηδες των Αθηνών», που απέδειξε και εκεί την μεγάλη έκταση του δραματικού της ταλάντου. Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 η Άννα Φόνσου - που με την επίλευση του έγχρωμου τραυματίζεται ανεπούλωτα η κινηματο-γραφική μας παραγωγή- κάνει μια δύσκολη στροφή στην πορεία της και γυρίζει μερικές light ερωτικές ταινίες, σε σκηνοθεσία του Όμηρου Ευτρατιάδη, που σίγουρα θεωρούνται κάλτ. Ωστόσο επ΄ουδενί λόγο μπορούν να σκιάσουν την σπουδαία καλλιτεχνική παρουσία, της μεγάλης μας πρωταγωνίστριας. 

Από το 2001 η Άννα Φόνσου εντάχθηκε στο δυναμικό του ΚΘΒΕ και έκτοτε θα έχει σποραδι-κά συμμετοχές επιλεκτικά στο θέατρο και τον κινηματογράφο, αλλά θα διοχετεύσει όλη την αγάπη της, στο υψηλής κοινωνικής ευαισθησίας έργο της, «Το σπίτι του ηθοποιού», που πρόσφερε στέγη και θαλπωρή στους αδύναμους  ηθοποιούς μας.  Μια μεγάλη και πολύδύ-ναμη προσφορά που φέρει στο ακέραιο την αφοσίωσή της, αλλά και την καθοριστική της οικονομική αρωγή. Ένα ξεχωριστό σπίτι, που κάθε του τμήμα, καθείς από τους έξι ορόφους του, στο πολυφρόντιστο κτίριο της οδού Παναθηναίων 5 & Αλκαμένους, στα Κάτω Πατήσια, οι τοιχογραφίες, οι πολυθρόνες και τα κοστούμια του, είναι συνυφασμένα, με κάποιον μεγάλο μας καλλιτέχνη. Ήδη καταμετρά 30 χρόνια αυτή η εμπνευσμένη προσπάθεια από το 1988, αφότου ξεκίνησε η έξοχη Άννα Φόνσου, να πολεμά με το τέρας της γραφειοκρατίας και αφού πρωθύστερα είχε εκποιήσει το σπίτι της στο Ψυχικό, για να δώσει σάρκα και οστά στο μεγάλο της όραμα. Το έναυσμα θα της δώσει μια τυχαία συνάντηση με τον συνάδελφό της ηθοποιό Κώστα Σαντοριναίο σε τράπεζα του Κολωνακίου -  στο οποίο η Άννα διατηρού-σε boutique  με ρούχα – όπου μέσα στην σύντομη εξομολόγηση των βασάνων του, της είχε πεί με παράπονο, γνωρίζοντας την ευαισθησία και τον δυναμισμό της, «Άννα θα φτιάξεις ένα καφενείο για εμάς τους απομάχους ηθοποιούς;» Ε΄ εκείνη την ιστορική στιγμή, είχε μέσα της δοθεί η ακλόνητη δέσμευση, αλλά και το σχέδιο με την γενναία εκποίηση του σπιτιού της, της άμεσης δημιουργίας του «Σπιτιού του ηθοποιού», που επέπρωτο να ανακουφίσει τους αναξιοπαθούντες απομάχους ηθοποιούς. Για να φτάσει στις μέρες μας, με τις προσθήκες και τις επεκτάσεις που του έκανε η αεικίνητη Άννα, σε έναν ζωντανό και πολυεδρικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό, για την αρωγή των ηθοποιών.

Στην κοινωνική της ζωή η Άννα φόνσου, ασυγκράτητη καθώς ήταν έκανε τρείς γάμους και πήρε και τρία ισάριθμα φιλικά διαζύγια, μην απεμπολώντας την ελευθερία της για κανένα και για τίποτα, όπως η ίδια χαρακτηριστικά λέει ! Παντρεύτηκε για πρώτη φορά 19 μόλις χρονών τον οικονομικά ισχυρό θεατρικό επιχειρηματία Κώστα Παλτόγλου– με κουμπάρα την εθνική μας Αλίκη Βουγιουκλάκη, αφήνοντας σύξυλο τον μεγάλο μας κωμικό Ντίνο Ηλιόπουλο, που την είχε παράφορα ερωτευτεί, διατηρούσαν δεσμό και είχαν βέβαια και μεγάλη (30 χρόνια) διαφορά ηλικίας, γεγονός που τσάκισε τον Ντίνο και τον εξώθησε συντετριμμένο να της γράψει ένα αισθαντικό ποίημα, γεμάτο πόνο και άφατη ηθική θλίψη, ήτοι : «Μείνε λίγο, σ’ το φωνάζω με τα μάτια, με το στόμα /και θα φύγω μοναχός μου, χωρίς δάκρυ, μείνε ακόμα, /αν σε χάσω, δεν υπάρχει ούτε αύριο, ούτε τώρα, θα ξεχάσω, δώσ’ μου όμως, σ’ εξορκίζω λίγη ώρα…» - για να τον χωρίσει φιλικά, δοθέντος, ότι «δεν διανοούνταν όλη της την ζωή με έναν άνδρα». Δεύτερος γάμος με τον αρχιτέκτονα και σκηνοθέτη Νίκο Σοφιανό, μετά από μόλις ενάμιση μήνα σχέση, μιας και «για να επέμενε τόσο πολύ, να την παντρευτεί, μπορεί να είχε δίκιο» ! και ένα δεύτερο φιλικό διαζύγιο. Τρίτος γάμος με τον μουσικό Τάκη Μπουγά και ένα ακόμα φιλικό διαζύγιο, έστω και σε μεγάλη ηλικία, αφού, «δεν θα θυσίασε την ελευθερία της, στο όνομα της μοναξιάς και της οικονομικής στήριξης, από έναν ισχυρό σύζυγο» ! Ασυμβίβαστη και αδέσμευτη ηθικά η χειμαρρώδης Άννα φόνσου, όπως μας ξεδίπλωνε τον εκρηκτικό χαρακτήρα της στο σελιλόιντ, έτσι και στη ζωή ! Σήμερα απολαμβάνει την αγάπη και την ηθική θαλπωρή του συντρόφου της, βιομήχανου Κώστα Όχονου, που κάνει τα πάντα για να την βλέπει ευτυχισμένη και να της μένει άπλετος χρόνος, για το πάθος της «Το σπίτι του ηθοποιού». Η Άννα Φόνσου δεν απέκτησε δικό της παιδί, αλλά έγινε περισσότερο και από δικό της παιδί, η κόρη της αδελφής της Μαρίας, Ασημίνα, που την υιοθέτησε από την παιδική της ηλικία και την λάτρεψε με πάθος σαν πραγματική μητέρα.

Υψηλό ήθους υποκριτικό τάλαντο, ασίγαστο καλλιτεχνικό νεύρο, αλλά και στέρεα δραματι-κή αρματωσιά, από τον μεγάλο δάσκαλο Δημήτρη Ροντήρη, εν παραλλήλω με έναν πανέμορφο φυσικό σωματότυπο, είναι τα στοιχεία με τα οποία πορεύτηκε με μεγάλη επιτυχία στο καλλιτεχνικό μας στερέωμα, η έξοχη Άννα Φόνσου, χαρίζοντας μας, μεγάλες ερμηνείες. Για τούτο και την περιβάλλει με την αγάπη του, το κινηματογραφόφιλο και θεατρόφιλο κοινό. Πάνω από όλα όμως η Άννα Φόνσου, είναι ένας υψηλόφρονος άνθρωπος, που μας δίδαξε με την ηθική της μεγαλοσύνη – μέσα από το ελπιδοφόρο «Σπίτι του ηθοποιού» - έμπρακτα τι σημαίνει ΑΝΘΡΩΠΙΑ !!!

Υ.Γ. Ο πολιτισμός στις οδυνηρές οικονομικά μέρες μας, είναι τελείως περιθωριοποιημένος από την πολιτεία και υποχρηματοδοτημένος, με τις κεντρικές του δομές να αργοσβήνουν μία, μία. Πέρα από τον ελάχιστο παραπάνω οφειλόμενο φόρο τιμής, στους μεγάλους έλληνες κωμικούς μας, που διαμόρφωσαν το σύγχρονο πνευματικό ήθος του ελληνικού λαού και τον στήριξαν ηθικά στις δίσεκτες μεταπολεμικές μας δεκαετίες, που τις σκίαζαν οι οικονομικές στρεβλώσεις και οι κοινωνικές δυσπλασίες, οφείλουμε σήμερα ως πολιτεία με σοβαρότητα και ευθύνη, να καταστρώσουμε ένα κεντρικό Master Plan για τον πολιτισμό, που συνυφαίνοντας αρμονικά, τις αρχαιότητες, την πολιτισμική κληρονομιά και το πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό μας, σε κάθε γωνιά της ελληνικής περιφέρειας, θα δώσει ώθηση στην εθνική οικονομία και την περιφερειακή ανάπτυξη.

*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων                                                       
www.panosavramopoulos.blogspot.gr