Τα γλυπτά της Αθήνας: Νικόλαος Κριεζιώτης - Nikolaos Krieziotis.

 Τα γλυπτά της Αθήνας: Νικόλαος Κριεζιώτης - Nikolaos Krieziotis.

Του Πάνου Αυγουστή*

Τίτλος έργου: Νικόλαος Κριεζώτης

Θέση: Πεδίον του Άρεως, Λεωφόρος Ηρώων

Έτος Κατασκευής: 1984

Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο

Καλλιτέχνης: Στέλιος Τριάντης

Η προτομή αναπαριστά τον Νικόλαο Κριεζώτη σε ώριμη ηλικία. Φορά φέσι και το πολεμικό γιλέκο του ‘21. Στην πρόσοψη της βάσης διαβάζει κανείς τα κάτωθι: «ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΡΙΕΖΩΤΗΣ 1785-1853». Συνάμα, στη δεξιά πλευρά της προτομής υπάρχει η υπογραφή του γλύπτη αλλά και του μαρμαρογλύπτη: «Σ. ΤΡΙΑΝΤΗΣ 1984 ΜΑΡ/ΓΛΠΤΗΣ Θ. ΚΑΡΔΑΜΗΣ». Πρόκειται για ένα εκ των αγαλμάτων που «κοσμούν» τη «λεωφόρο των ηρώων» στο Πεδίον του Άρεως. Συγκεκριμένα, είναι γνωστό ότι από το 1918 ξεκίνησαν ενέργειες για την ανέγερση Πανελλήνιου Ηρώου στο Πεδίο του Άρεως. Τη δαπάνη θ’ αναλάμβανε η τότε κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός (με έρανο). Το μεγαλόπνοο όμως σχέδιο περιορίστηκε απλά στη δημιουργία μιας «λεωφόρου» από ήρωες. Γι’ αυτό, ο τότε αρμόδιος υπουργός απευθύνθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών ώστε η τελευταία ν’ αναθέσει στους καλύτερους Έλληνες γλύπτες τη φιλοτέχνηση μαρμάρινων προτομών, σε ακαδημαϊκό, ρεαλιστικό ιδίωμα. Στις 25 Μάρτη 1937 έγιναν τ’ αποκαλυπτήρια προτομών σε σχηματοποιημένες βάσεις των 2 μέτρων που στην πρόσοψή τους γράφεται το όνομα, η ημερομηνία γέννησης και θανάτου του ήρωα. Η προτομή του Κριεζώτη συνιστά κατοπινή προσθήκη αλλά «κινείται» στο ίδιο μοτίβο με τις προηγούμενες.

Δημιουργός της ήταν ο Στέλιος Τριάντης που γεννήθηκε το 1931 στο Τρίκαστρο Πρεβέζης και σπούδασε στο εργαστήρι του Μ. Τόμπρου. Το 1965 αφού εξασφάλισε υποτροφία από το ΙΚΥ πήγε στο Παρίσι και, μάλιστα, εργάστηκε ως γλύπτης και συντηρητής στο Μουσείο του Λούβρου. Επιστρέφοντας, εργάστηκε στο μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας και ανέλαβε τη συντήρηση του Ερεχθείου και των Καρυάτιδων. Απεβίωσε στις 4 Μαρτίου του 1999.

Ο Νικόλαος Κριεζώτης (1785-1853) με πραγματικό όνομα το: Νικόλαος Χαραχλιάνης, γεννήθηκε στο ορεινό χωριό Αργυρό Καρυστίας. Ο Κριεζώτης δεν έλαβε υψηλή μόρφωση κι επειδή η οικογένειά του ζούσε στο χωριό Κριεζή Ευβοίας έλαβε το κατοπινό του όνομα με το οποίο έμελε να γραφτεί στην ιστορία. Η επαναστατική «σπίθα» φώλιασε μέσα του όταν φυλακίστηκε επειδή σκότωσε έναν Τούρκο λόγω κάποιας φιλονικίας. Κατάφερε, ωστόσο, ν’ αποδράσει και να λάβει ενεργό ρόλο στην Επανάσταση του Έθνους. Όλοι είχαν να πουν για την ανδρεία του γι΄ αυτό πολέμησε υπό τις οδηγίες του Ο. Ανδρούτσου και του Γ. Καραϊσκάκη. Ο Δημήτριος Υψηλάντης που ανέλαβε την οργάνωση του στρατού, τον όρισε χιλίαρχο και επικεφαλής της μονάδας του πολέμησε στην Ανατολική Ελλάδα ενώ τέλος πήρε μέρος στη μάχη της Πέτρας (1829), την τελευταία της Ελληνικής επαναστάσεως. Μετά την Επανάσταση, ο Ιωάννης Καποδίστριας του ανέθεσε την αρχηγία τριών ταγμάτων στη Λοκρίδα, ενώ μετά τη δολοφονία του κυβερνήτη πολέμησε κατά των κυβερνητικών, υποστηρίζοντας τους «συνταγματικούς». Αργότερα, ο Όθων του απένειμε το παράσημο του Ταξιάρχη και τον όρισε υπασπιστή του όμως, στη συνέχεια, ανέπτυξε αντιβασιλική δράση. Στις εκλογές του 1847 κατηγορήθηκε για νοθεία και με εντολή του Ιωάννη Κωλέττη φυλακίστηκε μα δραπέτευσε ξανά και κήρυξε επανάσταση κατά του βασιλιά. Οι δυνάμεις του Όθωνα κινήθηκαν εναντίον του και στις συγκρούσεις που ακολούθησαν τραυματίστηκε σοβαρά στην κοιλιά και στο αριστερό χέρι. Λέγεται, μάλιστα, πως αυτοακρωτηριάστηκε για ν’ αποφύγει τη γάγγραινα. Μετά την αποτυχία της κίνησής του κατέφυγε στη Σμύρνη όπου και έζησε το υπόλοιπο της ζωής του χωρίς να λάβει αμνηστία εκ μέρους της ελληνικής πλευράς. Αξιοσημείωτο είναι πως φημολογείται ότι δολοφονήθηκε με μη ανιχνεύσιμο δηλητήριο. Ανακομιδή των οστών του έγινε το 1863. Πηγή: athenssculptures.com

*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

www.politikanet.eu