Τα γλυπτά της Αθήνας: Γεώργιος Καραϊσκάκης - George Karaiskakis.
Τα γλυπτά της Αθήνας: Γεώργιος Καραϊσκάκης - George Karaiskakis.
Του Πάνου Αυγουστή*
Θέση: Πεδίον του Άρεως, Λεωφόρος Ηρώων
Έτος Κατασκευής: 1937
Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο
Καλλιτέχνης: Φωκίων Ρωκ
Η προτομή αναπαριστά τον Γεώργιο Καραϊσκάκη. Στα αριστερά της προτομής βρίσκεται η υπογραφή του γλύπτη: ΦΩΚΙΩΝ ΡΩΚ ενώ στην πρόσοψη του βάθρου υπάρχει η επιγραφή: ΓΕΩΡΓΙΟΣ / ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ / 1780-1827. Ο καλλιτέχνης συνδυάζει τον ρεαλισμό με την έμφαση στη λιτότητα και την επιβολή των όγκων. Το κεφάλι του ήρωα είναι ελαφρώς στραμμένο αριστερά ώστε ν’ αποφεύγεται η ακινησία και η μετωπικότητα. Το στήθος έχει αποδοθεί λιτά σαν συγκεντρωμένος όγκος που διακρίνεται για τον τεκτονικό του χαρακτήρα. Έτσι ερμηνεύεται η ασφάλεια, η βεβαιότητα, η ευστροφία και η δυνατότητα προσαρμογής του Καραϊσκάκη. Πρόκειται για ένα εκ των αγαλμάτων που «κοσμούν» τη «Λεωφόρο των Ηρώων» στο Πεδίον του Άρεως. Συγκεκριμένα, είναι γνωστό ότι από το 1918 ξεκίνησαν ενέργειες για την ανέγερση Πανελλήνιου Ηρώου στο Πεδίο του Άρεως. Τη δαπάνη θ’ αναλάμβανε η τότε κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός (με έρανο). Το μεγαλόπνοο όμως σχέδιο περιορίστηκε απλά στη δημιουργία μιας «λεωφόρου» από ήρωες. Γι’ αυτό, ο τότε αρμόδιος υπουργός απευθύνθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών ώστε η τελευταία ν’ αναθέσει στους καλύτερους Έλληνες γλύπτες τη φιλοτέχνηση μαρμάρινων προτομών, σε ακαδημαϊκό, ρεαλιστικό ιδίωμα. Στις 25 Μάρτη 1937 έγιναν τ’ αποκαλυπτήρια προτομών σε σχηματοποιημένες βάσεις των 2 μέτρων που στην πρόσοψή τους γράφεται το όνομα, η ημερομηνία γέννησης και θανάτου του ήρωα.
Δημιουργός της προτομής ήταν ο Φωκίωνας Ρωκ. Ο Φωκίων Ρωκ (Αργοστόλι 1891 - Αθήνα, 18 Μαρτίου 1945) ήταν Έλληνας γλύπτης, σκιτσογράφος και συγγραφέας. Ήταν απόγονος Γάλλων εγκαταστημένων στην Ελλάδα από το 18ο αιώνα και γιος του Ιωάννη Ρωκ (1859 - 1909), αξιωματικού του Ελληνικού Στρατού. Ο Φωκίων Ρωκ, μετά τις γυμνασιακές σπουδές του στην Αθήνα, πήρε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους και τραυματίστηκε στη μάχη του Δρίσκου. Αγαπούσε τον περιηγητισμό, τα βιβλία, τη μουσική και την ιστορία της Τέχνης. Στις αναμνήσεις του αναφέρει ότι ο ποιητής Λορέντζος Μαβίλης ξεψύχησε στα χέρια του. Στη συνέχεια, ο Ρωκ φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) της Αθήνας, κοντά στον καθηγητή της γλυπτικής Θωμά Θωμόπουλο, από όπου αποφοίτησε το 1925 με το πτυχίο της Πλαστικής. Συμπλήρωσε τος σπουδές του στο Παρίσι στη Σχολή Καλών Τεχνών (Ecole Superiere des Beaux Arts) και στην Ακαδημία της Γκραντ Σωμιέρ (Academie de la Grande Chaumiere). Εργάστηκε και στο εργαστήριο του Κώστα Δημητριάδη στο Παρίσι. Το 1930 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου διορίστηκε έφορος της Συλλογής Γλυπτικής της Σχολής Καλών Τεχνών, όπου δίδαξε Πλαστική. Στο διάστημα αυτό επανεγγράφηκε ως σπουδαστής στη Σχολή και το 1943 έλαβε το πτυχίο της Γλυπτικής. Επιστρέφοντας από το Παρίσι στην Αθήνα, άνοιξε εργαστήριο από κοινού με τους ζωγράφους Περικλή Βυζάντιο και Παύλο Καλλιγά (1922 - 1928) στους Αέρηδες στην Πλάκα, επί της οδού Διογένους αριθ. 4. Το εργαστήριο αυτό λειτούργησε ως καλλιτεχνικό στέκι, κατά το πρότυπο των γαλλικών ατελιέ της Μονμάρτρης, όπου σύχναζαν ο Φωκίων Ρωκ, ο Παύλος Καλλιγάς, οι ποιητές Μιλτιάδης Μαλακάσης και Κώστας Ουράνης κ. ά. Το κτίσμα (όπου στεγάζεται σήμερα μια ταβέρνα) σώζεται μέχρι και σήμερα, με εντοιχισμένη αναμνηστική μαρμάρινη πλάκα, όπου αναφέρεται ότι "Το κτίριο αυτό στέγασε το ατελιέ των Περικλή Βυζαντίου, ζωγράφου, Παύλου Καλλιγά, ζωγράφου, Φωκίωνα Ρωκ, γλύπτη, 1922 - 1928.
Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης γεννήθηκε, κατά τη βιβλιογραφία, το 1782 στο Μαυρομάτι Καρδίτσας (ή στη Σκουληκαριά Άρτας). Από μικρός, όμως, χωρίστηκε από τη μητέρα του που δεν μπορούσε να τον θρέψει. Μεγάλωσε με πολλές στερήσεις κι έτσι στα 15 του είχε φτιάξει το δικό του κλέφτικο σώμα με συνομηλίκους του. Με τα χρόνια απέκτησε μεγάλη εμπειρία. Κάποια στιγμή, συνελήφθη από τον Αλή πασά αλλά δεν εκτελέστηκε διότι αναγνωρίστηκε η μεγάλη του ευφυΐα. Μάλιστα, ο πασάς τον τοποθέτησε στην προσωπική του φρουρά όπου εκεί απέκτησε περαιτέρω στρατιωτική εκπαίδευση. Δεν άργησε όμως ν’ αυτομολήσει στο πλευρό του Κατσαντώνη και ν’ αφιερωθεί στον αγώνα της Εθνεγερσίας. Δεν πρέπει να παραλειφθεί ότι οι συνεχείς κακουχίες του προκάλεσαν φυματίωση από την οποία ταλαιπωρήθηκε στο υπόλοιπο της ζωής του. Το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και το 1820 υποκίνησε, με επιτυχία, επανάσταση στην περιοχή της Βόνιτσας. Το 1823 συγκρούστηκε με τον Ομέρ Βρυώνη στον Άγιο Βλάση Ευρυτανίας ενώ το 1825 επιτέθηκε στον Κιουταχή που πολιορκούσε το Μεσολόγγι. Ακολούθησαν οι μάχες στη Δόμβραινα, στο Δίστομο αλλά και στην Αράχοβα όπου οι Τούρκοι υπέστησαν πανωλεθρία, χάνοντας 2.000 άνδρες. Στις 23 Φεβρουαρίου 1827 ο Καραϊσκάκης επέστρεψε στην Ελευσίνα αφού είχε ελευθερώσει όλη τη Στερεά Ελλάδα, εκτός του Μεσολογγίου, της Βόνιτσας και της Ναυπάκτου. Στη μάχη του Φαλήρου, ωστόσο, δέχθηκε -όπως λέγεται- μια αδέσποτη σφαίρα και ξεψύχησε εντός μίας ημέρας. Στις 23 Απριλίου 1827 υπέκυψε στο τραύμα του μέσα στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στο Κερατσίνι, ανήμερα της γιορτής του. Ετάφη, με τιμές, στη Σαλαμίνα όπου, ακόμα και σήμερα, στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου υπάρχει τοιχογραφία του. Πηγή: athenssculptures.com
*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Δημοσίευση σχολίουDefault CommentsFacebook Comments