Τα γλυπτά της Αθήνας: Δόμνα Βισβίζη - Domna Visvizi.

 Τα γλυπτά της Αθήνας: Δόμνα Βισβίζη - Domna Visvizi.

Του Πάνου Αυγουστή*

Τίτλος έργου: Δόμνα Βισβίζη

Θέση: Πεδίον του Άρεως, Λεωφόρος Ηρώων

Έτος Κατασκευής: 2005

Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο

Καλλιτέχνης: Απόστολος Φανακίδης

Η προτομή αναπαριστά τη Δόμνα Βισβίζη. Πρόκειται για μια λιτή μαρμάρινη προτομή που παρουσιάζει την ηρωίδα σε νεαρή ηλικία την εποχή που ήταν αρχικαπετάνισσα του επαναστατημένου ελληνικού στόλου και φορά μαντίλι στο κεφάλι. Στη βάση της προτομής αναγράφεται: ΔΟΜΝΑ ΒΙΣΒΙΖΗ 1783 - 1850. Πρόκειται για ένα εκ των αγαλμάτων που «κοσμούν» τη «Λεωφόρο των Ηρώων» στο Πεδίον του Άρεως. Συγκεκριμένα, είναι γνωστό ότι από το 1918 ξεκίνησαν ενέργειες για την ανέγερση Πανελλήνιου Ηρώου στο Πεδίο του Άρεως. Τη δαπάνη θ’ αναλάμβανε η τότε κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός (με έρανο). Το μεγαλόπνοο όμως σχέδιο περιορίστηκε απλά στη δημιουργία μιας «λεωφόρου» από ήρωες. Γι’ αυτό, ο τότε αρμόδιος υπουργός απευθύνθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών ώστε η τελευταία ν’ αναθέσει στους καλύτερους Έλληνες γλύπτες τη φιλοτέχνηση μαρμάρινων προτομών, σε ακαδημαϊκό, ρεαλιστικό ιδίωμα. Στις 25 Μάρτη 1937 έγιναν τ’ αποκαλυπτήρια προτομών σε σχηματοποιημένες βάσεις των 2 μέτρων που στην πρόσοψή τους γράφεται το όνομα, η ημερομηνία γέννησης και θανάτου του ήρωα. Η προτομή της Βισβίζη συνιστά κατοπινή προσθήκη στις προτομές της «Λεωφόρου των Ηρώων» αλλά «κινείται» στο ίδιο μοτίβο με τις προηγούμενες.

Δημιουργός της προτομής είναι ο Απόστολος Φανακίδης ο οποίος γεννήθηκε στον Έβρο αλλά ζει κι εργάζεται στην Αθήνα. Σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στο τμήμα Μνημειακής Γλυπτικής της Σόφιας. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, το 1978, συμπεριέλαβε το άυλο στοιχείο στα έργα του καθώς και το φως του Αττικού ουρανού. Χαρακτηρίζεται από εξπρεσιονιστική ένταση. Μάλιστα, το 2005 δημιούργησε το μνημείο στη μνήμη των 200 εκτελεσθέντων πατριωτών από τους Ναζί, κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π., το οποίο θεωρείται το σημαντικότερο μνημείο του 20ου αιώνα.

Η Δόμνα Βισβίζη γεννήθηκε στην Αίνο της Θράκης το 1783. Ήταν σύζυγος του Αντώνη Βισβίζη, μεγάλου πλοιοκτήτη ο οποίος από νωρίς μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Το ζεύγος βοήθησε με το πλοίο «Καλομοίρα» στον βομβαρδισμό και στην κατάληψη του τότε τουρκικού φρουρίου των Ψαρών. Η «Καλομοίρα» ακολούθησε τους επαναστάτες των Ψαρών κι έδωσε πολύτιμη βοήθεια στους επαναστάτες της Κασσάνδρας (Χαλκιδική). Κατόπιν, συνέχισε την επαναστατική δράση αλλά σε μια από τις εκστρατείες ο Αντώνης Βισβίζης σκοτώθηκε. Η Δόμνα συνέχισε τον αγώνα για τρία ολόκληρα χρόνια από το 1821 έως το 1823 μέχρι την ολική χρεοκοπία της και την παραχώρηση της «Καλομοίρας» στο ελληνικό κράτος αντί ενός ταπεινού σπιτιού στο Ναύπλιο. Μετά την επανάσταση έζησε δύσκολα χρόνια. Περιφερόταν από πόλη σε πόλη με τα πέντε παιδιά της ζητώντας προστασία και αρωγή από το Κράτος, ώσπου της δόθηκε σύνταξη 30 δραχμών για την προσφορά της. Πέθανε το 1850. Πηγή: athenssculptures.com

*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

www.politikanet.eu