Tα γλυπτά της Αθήνας: Αθηνά Μεσολωρά - Athena Messolora.

 Tα γλυπτά της Αθήνας: Αθηνά Μεσολωρά - Athena Messolora.

Του Πάνου Αυγουστή*

Τίτλος έργου: Αθηνά Μεσολωρά

Θέση: Πλατεία Αθηνάς Μεσολωρά Πεδίον του Άρεως, Λεωφόρος Ηρώων

Έτος Κατασκευής: 1998

Υλικό Κατασκευής: Ορείχαλκος

Καλλιτέχνης: Μιχάλης Τόμπρος

H ορειχάλκινη προτομή της Αθηνάς Μεσολωρά βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία των Αθηνών. Στο γλυπτό η τιμώμενη αποδίδεται με την στολή της νοσηλεύτριας και εδράζεται σε βάση από μαρμαροθέτηση. Στην πρόσοψη του βάθρου αναγράφεται: «ΑΘΗΝΑ Ι. ΜΕΣΟΛΩΡΑ 1890 – 1965 Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΔΕΛΦΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ». Η προτομή αποτελεί αντίγραφο της προτομής του ιδίου καλλιτέχνη που σήμερα βρίσκεται εντός του Νοσοκομείου Κοργιαλένειο – Μπενάκειο του ΕΕΣ. Την εργασία της νέας χύτευσης εκτέλεσε ο Μ. Γεωργιλάκης. Με δωρεά του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού για αυτό επιλέχτηκε και η τοποθέτηση της προτομής σε γειτνιάζουσα πλατεία με το νοσοκομείο του ιδρύματος.

Ο Μιχάλης Τόμπρος (Αθήνα, 1889 – Αθήνα, 28 Μαΐου 1974) ήταν γλύπτης της γενιάς του Μεσοπολέμου, καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και ακαδημαϊκός. Κατάγονταν από μεγάλη οικογένεια μαρμαρογλυπτών από το Κόρθι της Άνδρου. Από το 1903 έως το 1909, σπούδασε γλυπτική και σχέδιο στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και μετά συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι. Έζησε κατά διαστήματα στη γαλλική πρωτεύουσα έως το 1928. Με παρέμβαση του μεταξικού καθεστώτος, διορίσθηκε καθηγητής της γλυπτικής στην Α.Σ.Κ.Τ. το 1938 και την ίδια χρονιά, πάλι με την υποστήριξη της δικτατορίας του Μεταξά, εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας. Το 1943, στο μέσο της Κατοχής, διορίστηκε διευθυντής Καλών Τεχνών του Υπουργείου Παιδείας. Από το 1957 έως το 1959 διετέλεσε διευθυντής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και το 1960 σταμάτησε να διδάσκει. Το 1968 εκλέχτηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Το έργο του, σε μάρμαρο, μπρούτζο, γύψο ή πηλό, είναι σημαντικό και ευρύ. Τα γλυπτά που έκανε κατά παραγγελία (προτομές, ανδριάντες και ηρώα) έχουν ρεαλιστικό ή ακαδημαϊκό χαρακτήρα. Αντιθέτως, οι ελεύθερες συνθέσεις του έχουν τον αέρα των νεωτεριστικών κινημάτων του Παρισιού της εποχής του Μεσοπολέμου. Το 1979, πολλά έργα του δωρίστηκαν στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Άνδρου, όπου και φυλάσσονται σε ειδική πτέρυγα. Η καλλιτεχνική του δημιουργία χαρακτηρίζεται από ένα σαφή δυϊσμό. Παραμένοντας ανθρωποκεντρικός, δημιούργησε συνθέσεις ελεύθερες, ιδιαίτερα γυναικείες μορφές, που απηχούν κυρίως το πλαστικό ύφος του Αριστίντ Μαγιόλ, και έργα που προέρχονται από παραγγελίες, στα οποία ακολουθεί το γενικά παραδεδεγμένο ακαδημαϊκό ύφος. Από την άλλη πλευρά, η επιθυμία συμπόρευσης με τα ρεύματα της πρωτοπορίας τον οδήγησε σε κάθε είδους πειραματισμούς. Έτσι δημιούργησε συνθέσεις με αφαιρετικό χαρακτήρα, κυβιστικές και σουρεαλιστικές επιρροές, που αναφέρονται σε μορφές από το ζωικό και φυτικό κόσμο, αλλά και σε πλάσματα της φαντασίας ή παράξενα σχήματα, που όμως προδίδουν μια μάλλον επιφανειακή πρόσληψη των πρωτοποριακών τάσεων.

Η Αθηνά Μεσολωρά (1889 - 1965) υπήρξε κορυφαία Ελληνίδα νοσηλεύτρια του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Το 1911 ιδρύθηκε η Πρώτη Πρακτική Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων και η Αθηνά Μεσολωρά, σε ηλικία 22 ετών, ανέλαβε τη διεύθυνσή της. Η Αθηνά Μεσολωρά είναι η πρώτη νοσηλεύτρια με ειδίκευση στη Δημόσια Υγιεινή. Φοίτησε στο King's College του Λονδίνου το 1920 με υποτροφία της Ένωσης των Συνδέσμων των Ερυθρών Σταυρών και διαδέχθηκε την Ελένη Βασιλοπούλου στη διεύθυνση της Ανωτέρας Σχολής Νοσοκόμων και Επισκεπτριών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Η προσφορά της κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 θεωρείται ως η κορυφαία μεταξύ των πολυάριθμων συναδέλφων της που επιστρατεύτηκαν προς ενίσχυση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Απεβίωσε το 1965 στην Αθήνα. Πηγή: athenssculptures.com

*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

www.politikanet.eu