Τα γλυπτά της Αθήνας: Μνημείο Καρόλου Λενορμάν - Charles Lenormant Memorial.

 Τα γλυπτά της Αθήνας: Μνημείο Καρόλου Λενορμάν - Charles Lenormant Memorial.

Του Πάνου Αυγουστή*

Τίτλος έργου: Μνημείο Καρόλου Λενορμάν

Θέση: Λόφος Ιππίου Κολωνού

Έτος Κατασκευής: 1936

Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο

Καλλιτέχνης: Μιχάλης Τόμπρος

Μαρμάρινη λουτροφόρος που στην τυπολογία της μοιάζει με τα αρχαιοελληνικά ταφικά μνημεία. Εδράζεται σε μαρμάρινη βάση με στεφάνια, ακροκέραμα και διάφορα νεοκλασικά διακοσμητικά μοτίβα. Στην κύρια όψη της λουτροφόρου μέσα σε κυκλικό μετάλλιο περιέχεται η μορφή του Λενορμάν με σταυρό στην κορυφή της. Στην μπροστινή όψη της βάσης υπάρχει η επιγραφή, που με δυσκολία πλέον διαβάζεται: «ΚΑΡΟΛΩΙ ΛΕΡΜΑΝΤΩΙ Ο ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ…ΚΑΡΟΛΟΙΟ ΛΕΝΟΡΜΑΝ ΕΠΙΚΛΕΙΣΙΝ ΚΛΕΙΝΟΥ ΠΑΤΡΙΣ ΕΧΕΙ ΧΩΜΑ ΚΑΤΑΦΘΙΜΕΝΟΥ ΜΟΥΣΑΩΝ ΘΕΡΑΠΟΝΤΟΣ…ΙΦΡΟΝΟΣ ΟΥ ΚΛΕΟΣ ΕΥΡΥ ΓΑΙΑΝ ΑΝ ΕΥΡΩΠΗΝ ΕΠΛΕΤ…ΙΔΜΟΣΥΝΗΙΑΤΘΙΣ ΔΕ ΚΡΑΔΙΗ ΕΝΙ ΚΟΠΛΟΙΣ ΕΝΘΑΔΕ ΓΑΙΑ ΚΕΥΘΕΙ ΤΗΝ ΠΕΡ… ΙΣ ΕΦΙΛΗΣΕ ΠΑΤΡΗΙ». Το επιτύμβιο μνημείο βρίσκεται δίπλα από το αντίστοιχο του Κ. Μύλλερ, περιστοιχισμένα και τα δύο μαζί με κιγκλιδώματα.

Ο Μιχάλης Τόμπρος (Αθήνα, 1889 – Αθήνα, 28 Μαΐου 1974) ήταν γλύπτης της γενιάς του Μεσοπολέμου, καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και ακαδημαϊκός. Κατάγονταν από μεγάλη οικογένεια μαρμαρογλυπτών από το Κόρθι της Άνδρου. Από το 1903 έως το 1909, σπούδασε γλυπτική και σχέδιο στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και μετά συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι. Έζησε κατά διαστήματα στη γαλλική πρωτεύουσα έως το 1928. Με παρέμβαση του μεταξικού καθεστώτος, διορίσθηκε καθηγητής της γλυπτικής στην Α.Σ.Κ.Τ. το 1938 και την ίδια χρονιά, πάλι με την υποστήριξη της δικτατορίας του Μεταξά, εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας. Το 1943, στο μέσο της Κατοχής, διορίστηκε διευθυντής Καλών Τεχνών του Υπουργείου Παιδείας. Από το 1957 έως το 1959 διετέλεσε διευθυντής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και το 1960 σταμάτησε να διδάσκει. Το 1968 εκλέχτηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Το έργο του, σε μάρμαρο, μπρούτζο, γύψο ή πηλό, είναι σημαντικό και ευρύ. Τα γλυπτά που έκανε κατά παραγγελία (προτομές, ανδριάντες και ηρώα) έχουν ρεαλιστικό ή ακαδημαϊκό χαρακτήρα. Αντιθέτως, οι ελεύθερες συνθέσεις του έχουν τον αέρα των νεωτεριστικών κινημάτων του Παρισιού της εποχής του Μεσοπολέμου. Το 1979, πολλά έργα του δωρίστηκαν στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Άνδρου, όπου και φυλάσσονται σε ειδική πτέρυγα. Η καλλιτεχνική του δημιουργία χαρακτηρίζεται από ένα σαφή δυϊσμό. Παραμένοντας ανθρωποκεντρικός, δημιούργησε συνθέσεις ελεύθερες, ιδιαίτερα γυναικείες μορφές, που απηχούν κυρίως το πλαστικό ύφος του Αριστίντ Μαγιόλ, και έργα που προέρχονται από παραγγελίες, στα οποία ακολουθεί το γενικά παραδεδεγμένο ακαδημαϊκό ύφος. Από την άλλη πλευρά, η επιθυμία συμπόρευσης με τα ρεύματα της πρωτοπορίας τον οδήγησε σε κάθε είδους πειραματισμούς. Έτσι δημιούργησε συνθέσεις με αφαιρετικό χαρακτήρα, κυβιστικές και σουρεαλιστικές επιρροές, που αναφέρονται σε μορφές από το ζωικό και φυτικό κόσμο, αλλά και σε πλάσματα της φαντασίας ή παράξενα σχήματα, που όμως προδίδουν μια μάλλον επιφανειακή πρόσληψη των πρωτοποριακών τάσεων.

Ο Κάρολος Λενορμάν (1802-1859) ήταν Γάλλος αρχαιολόγος. Ήταν καθηγητής αιγυπτιολογίας στη Σορβόννη και διευθυντής αρχαιοτήτων στην Εθνική Βιβλιοθήκη των Παρισίων. Μαζί με τον Σαμπολιόν κατάφεραν να αποκρυπτογραφήσουν την ιερογλυφική αιγυπτιακή γραφή, μετά από αντιπαραβολή με αλεξανδρινή ελληνική στήλη. Αυτή ήταν η αφορμή που ο Λενορμάν, γνωρίζονταν άπταιστα αρχαία ελληνικά, έκανε δυο μεγάλες αρχαιολογικές αποστολές στην Ελλάδα. Με παρακαταθήκη πολλές μελέτες σχετικά με τις ελληνικές αρχαιότητες. Κατά την διάρκεια του τρίτου ταξιδιού του στην Ελλάδα πεθαίνει. Λίγες μέρες πριν είχε διοργανώσει αρχαιολογικό συμπόσιο της Ακαδημίας Πλάτωνος. Ο ξαφνικός θάνατος του φιλέλληνα Λενορμάν συγκλόνισε όλη την χώρα. Μετά από αίτημα του Δημοτικού Συμβουλίου το 1859 ο Δήμαρχος Αθηναίων Γεώργιος Σκούφος απευθύνει επιστολή στον γιό του θανόντος ζητώντας ως ένδειξη τιμής η καρδία του Λενορμάν να ταφεί σε ειδικό χώρο στην Ακαδημία Πλάτωνος δίπλα στον φίλο και θαυμαστή του Μύλλερ. Το αρχικό μνημείο φιλοτεχνήθηκε από γάλλο γλύπτη και ανεγέρθη το 1860. Ωστοσο, επειδή ο Λόφος του Ιππείου Κολωνού ήταν τότε ερημικός, το μνημείο χρησιμοποιήθηκε ως στόχος σκοποβολή. Με πρωτοβουλία του Δήμου Αθηναίων ο Μιχάλης Τόμπρος φιλοτέχνησε αντίγραφο του μνημείου το 1936. Πηγή: athenssculptures.com

*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

www.politikanet.eu