Τα γλυπτά της Αθήνας: Γρηγόριος Παπαφλέσσας - Papaflessas.

 

Τα γλυπτά της Αθήνας: Γρηγόριος Παπαφλέσσας - Papaflessas.

Του Πάνου Αυγουστή*

Τίτλος έργου: Γρηγόρης Παπαφλέσσας

Θέση: Πεδίον του Άρεως, Λεωφόρος Ηρώων

Έτος Κατασκευής: 1937

Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο

Καλλιτέχνης: Κωστής Παπαχριστόπουλος

Πρόκειται για την προτομή του Γρηγορίου Παπαφλέσσα. Ο εν λόγω ήρωας της Επανάστασης απεικονίζεται μετωπικά με λιτή και σχηματοποιημένη ενδυμασία. Αποδίδεται με σοβαρότητα, δυναμισμό, σκληρότητα και οίκτο. Τα ανασηκωμένα φρύδια παραπέμπουν στον αγωνιστή Παπαφλέσσα, ενώ η σεμνότητα και το βλέμμα παραπέμπουν στον ιερέα Παπαφλέσσα. Πρόκειται για ένα εκ των αγαλμάτων που «κοσμούν» τη «Λεωφόρο των Ηρώων» στο Πεδίον του Άρεως. Συγκεκριμένα, είναι γνωστό ότι από το 1918 ξεκίνησαν ενέργειες για την ανέγερση Πανελλήνιου Ηρώου στο Πεδίο του Άρεως. Τη δαπάνη θ’ αναλάμβανε η τότε κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός (με έρανο)! Το μεγαλόπνοο όμως σχέδιο περιορίστηκε απλά στη δημιουργία μιας «λεωφόρου» από ήρωες. Γι’ αυτό, ο τότε αρμόδιος υπουργός απευθύνθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών ώστε η τελευταία ν’ αναθέσει στους καλύτερους Έλληνες γλύπτες τη φιλοτέχνηση μαρμάρινων προτομών, σε ακαδημαϊκό, ρεαλιστικό ιδίωμα. Στις 25 Μάρτη 1937 έγιναν τ’ αποκαλυπτήρια προτομών σε σχηματοποιημένες βάσεις των 2 μέτρων που στην πρόσοψή τους γράφεται το όνομα, η ημερομηνία γέννησης και θανάτου του ήρωα. Στη συγκεκριμένη προτομή αναγράφεται: «ΓΡΗΓ. ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ 1788-1825». Υπογραφή του δημιουργού δεν υπάρχει.

Βέβαια, δημιουργός της προτομής ήταν ο Κωστής Παπαχριστόπουλος που γεννήθηκε στην Αθήνα το 1906 και πέθανε στο Παρίσι το 2004. Σπούδασε γλυπτική στη Σχολή Καλών Τεχνών και αμέσως μετά πήγε στο Παρίσι, όπου παρακολούθησε μαθήματα στην Ακαδημία Ζυλιέν, ενώ από το 1926 μαθήτευσε στην Ακαδημία Γκραντ Σωμιέρ. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1930 αλλά το 1945 πήγε και πάλι στο Παρίσι, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα. Παρουσίασε το έργο του σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Επηρεασμένος από την παρισινή του μαθητεία, και ιδιαίτερα από τα διδάγματα του Μπουρντέλ και τη γλυπτική του Μαγιόλ, ο Κωστής Παπαχριστόπουλος παρέμεινε ανθρωποκεντρικός και φιλοτέχνησε κυρίως προτομές και γυναικεία γυμνά. Τέλος, αξιοσημείωτο είναι ότι ασχολήθηκε και με τη ζωγραφική.

Ο Γρηγόριος Παπαφλέσσας γεννήθηκε στην Πολιανή της Αρκαδίας το 1788 και πέθανε ηρωικά στο Μανιάκι Μεσσηνίας το 1825. Το πραγματικό όνομά του ήταν Γρηγόριος Δικαίος. Έγινε μοναχός σε διάφορα μοναστήρια και κατόπιν έγινε αρχιμανδρίτης. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και έφθασε ως τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες εκτελώντας εντολές της. Το 1820 έφθασε στην Πελοπόννησο ως πρόδρομος του Δ. Υψηλάντη για την προετοιμασία της Επανάστασης. Συγκάλεσε σε σύσκεψη προκρίτους και οπλαρχηγούς στη Βοστίτσα προσπαθώντας να πείσει τους προύχοντες να επαναστατήσουν. Μάλιστα, ο Παπαφλέσσας φόρεσε τη φουστανέλα και περιόδευσε στην επαρχία προσπαθώντας να πείσει τον λαό να εξεγερθεί. Μπορούσε και ξεσήκωνε τα πλήθη, τα ενθουσίαζε. Κατόπιν, έφυγε για τη Μάνη όπου συνεργάστηκε με τους οπλαρχηγούς Θ. Κολοκοτρώνη, Νικηταρά, Αναγνωσταρά κ.ά. Με την εισβολή του Ιμπραήμ, έστησε ενέδρα στο Μανιάκι μόνο με 1.500 παλικάρια αφού ο Κολοκοτρώνης και οι άλλοι καπεταναίοι ήταν στη φυλακή. Οι υπέρτεροι εχθροί νίκησαν και ο Παπαφλέσσας έπεσε μαχόμενος ηρωικά. Λέγεται ότι ο Ιμπραήμ αναζήτησε το πτώμα του και το έστησε όρθιο για να το θαυμάσει! Πηγή: athenssculptures.com

*Ο Πάνος Αυγουστής είναι M.Sc βιβλιοθηκονόμος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

www.politikanet.gr